SMSR

W czwartym okresie raportowania tj. od 1 maja do 30 czerwca 2011 roku, stwierdzamy zagrożenie wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są w dalszym ciągu ujemne prawie w całej Polsce (z wyjątkiem Zachodnich Beskidów).

W porównaniu do stanu prezentowanego w trzeciego komunikacie, nastąpił wzrost wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego prawie we wszystkich badanych miejscowościach. Średni wzrost KBW dla Polski wyniósł 9 mm, co oznacza, że deficyt wody dla roślin uprawnych nieco zmalał. Na obszarach o największym zagrożeniu suszą (woj. lubuskie i wielkopolskie) deficyt zmalał o ok. 15 mm, ale nadal jest wysoki i wynosi od -160 do –229 mm. Podobnie zmalał deficyt wody na wschodzie kraju (woj. podlaskie i lubelskie) i nie stwierdza się już zagrożenia suszą w tej części Polski. Deficyt wody wzrósł natomiast o ok. 15 mm na Pobrzeżu Gdańskim oraz na Wzniesieniach Południowomazowieckich w ostatnim, sześciodekadowym okresie.

Nieznaczne zmniejszenie deficytu wody nie oznacza radykalnej poprawy zaopatrzenia roślin w wodę, susza nadal utrzymuje się na znacznej powierzchni kraju obejmując 18,3% gruntów ornych Polski (10 dni temu występowała na powierzchni 24,4%) powodując dalsze straty w plonach:      

• zbóż ozimych
• zbóż jarych,
• kukurydzy na kiszonkę,
• rzepaku i rzepiku,
• tytoniu,
• warzyw gruntowych,
• krzewów owocowych
• drzew owocowych
• truskawek,
• roślin strączkowych

Zagrożenie suszą względem sytuacji sprzed 10 dni jest mniejsze, ubyło 132 gmin zagrożonych suszą. Obecnie, susza występuje nadal w 1122 gminach Polski (36,6% gmin) skupionych w 9 województwach. W porównaniu z poprzednim raportem nie występuje już zagrożenie suszą w województwie opolskim, śląskim i lubelskim.

Również w pozostałych województwach zmniejszył się udział powierzchni zagrożonej suszą rolniczą. Obecnie stan zagrożenia suszą jest bardzo zróżnicowany pod względem liczebności gmin oraz procentowego udziału powierzchni gruntów ornych w poszczególnych województwach i wygląda w sposób następujący:

Temperatura powietrza w maju była bardzo zróżnicowana. Na początku miesiąca prawie w całym kraju wystąpiły przymrozki. Natomiast druga połowa, a zwłaszcza ostatnia dekada miesiąca była bardzo ciepła. Najwyższa temperatura w maju wystąpiła na Pojezierzu Lubuskim oraz w Wielkopolsce (14-15^oC) i była ona wyższa o 1-1,5^oC od średniej wieloletniej (1971-2000). Najniższą temperaturę stwierdzono na Pobrzeżu Gdańskim (11-12^oC), w pozostałej części Polski temperatura powietrza wynosiła od 12 do 14^oC i na tych terenach była wyższa od średniej wieloletniej od 0 do 1 ^oC.

W maju najniższe opady wystąpiły w Wielkopolsce i na Kujawach (poniżej 30 mm, a miejscami nawet poniżej 20 mm), co stanowiło 40% normy wieloletniej, a w okolicach Poznania opady wynosiły nawet poniżej 20% normy. Nieco większe ale również niskie opady wystąpiły we wschodniej części Pobrzeża Zachodniopomorskiego oraz Pomorskiego, a także w południowo-wschodniej Lubelszczyźnie (30-40 mm, 60-70% normy). Najwyższe opady wystąpiły na Pogórzu Śląskim, w Beskidzie Śląskim i Żywieckim (80-120 mm, ok. 100% normy). W pozostałej części Polski opady wynosiły od 40 do 80 mm.

Tegoroczny czerwiec był ciepły. Najcieplej, od 18 do 19^oC było w szerokim pasie środkowej Polski. Na południe i na północ od tego pasa temperatura powietrza była niższa i wynosiła 17 -18^oC na południu oraz 16 - 17 ^oC na północy kraju.

Opady atmosferyczne w czerwcu były bardzo zróżnicowane, od bardzo niskich (10-25 mm) w Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku, Pobrzeżu Gdańskim, Nizinie Północnomazowieckiej, Wyżynie Przedborskiej oraz Niecce Nidziańskiej, po wysokie w południowo-wschodniej i południowej części kraju, gdzie wynosiły od 50 do 120 mm.

Mimo, iż opady atmosferyczne w czerwcu były w normie na znacznym obszarze kraju, to jednak nie spowodowały one radykalnej poprawy stanu wielu upraw. Dotychczasowe straty spowodowane suszą są już nie do odrobienia i należy się liczyć ze znacznymi stratami w plonach wielu roślin uprawnych.

Wg prognozy IUNG-PIB na 30 czerwca 2011r., straty w plonach spowodowanych przez niekorzystne warunki pogodowe w całym okresie wegetacyjnym mogą w skali kraju wynieść od ok. 10% dla zbóż ozimych i jarych oraz do 25% dla rzepaku.