SMSR

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.

W dziesiątym okresie raportowania tj. od 21 czerwca do 20 sierpnia 2020 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -79 mm. W analizowanym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 39 mm w stosunkudo poprzedniego okresu (11 VI - 10 VIII). Natomiast w stosunku do pierwszego okresu raportowania (21 III- 20 V) nastąpił wzrost KBW o 21 mm.

Obszar z największym deficytem wody nie uległ zmianie i w dalszym ciągu notowany jest na terenie Pobrzeża Szczecińskiego (Uznam, Wolin, Równina: Wkrzańska, Wełtyńska, Pyrzycka oraz Wzgórze Bukowe), wynosi od -160 do -219 mm. Na tym terenie deficyt wody w stosunku do poprzedniego okresu (11 VI – 10 VIII) zwiększył się o 20 mm. Tej samej wielkości deficyt wody odnotowano na Pobrzeżu Kaszubskim oraz na Żuławach Wiślanych. Duże niedobory wody od -160 do -209 mm wystąpiły na Pojezierzu Pomorskim, Wielkopolskim, na Nizinie Wielkopolskiej oraz w zachodniej części Niziny Śląskiej. Na znacznym obszarze kraju notowano deficyt wody od -50 do -159 mm. W południowych rejonach Polski nie notowano niedoborów wody dla roślin uprawnych.

W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.

Susza rolnicza występuje na terenie województw:

• Zachodniopomorskiego,
• Pomorskiego,
• Wielkopolskiego,
• Lubuskiego,
• Warmińsko-mazurskiego,
• Dolnośląskiego,
• Podlaskiego,
• Kujawsko-pomorskiego,
• Łódzkiego,
• Opolskiego,
• Świętokrzyskiego,
• Mazowieckiego,
• Podkarpackiego,
• Śląskiego,
• Małopolskiego,
• Lubelskiego.

Susza notowana jest w uprawach:

• Kukurydzy na kiszonkę,
• Kukurydzy na ziarno,
• Krzewów owocowych,
• Roślin strączkowych,
• Ziemniaka,
• Warzyw gruntowych,
• Tytoniu,
• Chmielu,
• Buraka cukrowego,
• Drzew owocowych.

W dziesiątym okresie raportowania od 21 czerwca do 20 sierpnia 2020 r. największe zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach odnotowano w 870 gminach Polski (35,12% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 383 gmin z wystąpieniem suszytj. o 15,46 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją we wszystkich województwach na powierzchni 7,91% gruntów ornych tj. o 4,71 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 1.

Tab. 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę

W tym okresie raportowania zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło również wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach odnotowano w 826 gminach Polski (33,35% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 358 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 14,46 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie.

Odnotowano ją w 15 województwach na powierzchni 7,18% gruntów ornychtj. o 4,17 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 2.

Tab. 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno

W dziesiątym okresie raportowania suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. Wystąpiła w 644 gminach Polski (26,00% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie gmin z wystąpieniem suszy o 12,39 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie.

Odnotowano ją w 12 województwach na powierzchni 6,99% gruntów ornych, tj.o 4,44 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród krzewów owocowych w poszczególnych województwach przedstawia tab. 3.

Tab. 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych

Susza rolnicza została odnotowana w uprawach roślin strączkowych. Wystąpiła w 540 gminach Polski (21,80% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie liczby gmin z wystąpieniem suszy o 266, tj. o 10,74 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Wystąpiła w 12 województwach na powierzchni 4,33% gruntów ornych tj. o 2,72 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawia tab. 4.

Tab. 4. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych

Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach ziemniaka. Odnotowano ją w 363 gminach Polski (14,65% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 299 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 12,07 punktu procentowego więcej niżw poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 11 województwach na powierzchni 2,27% gruntów ornych tj. o 2,12 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w województwach przedstawia tab. 5.

Tab. 5. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka

Suszę rolniczą notowano w uprawach warzyw gruntowych. Wystąpiła w 266 gminach Polski (10,74% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie o 174 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 7,03 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie.

Susza wystąpiła w 10 województwach na powierzchni 1,28% gruntów ornych tj. o 1,01 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach przedstawia tab. 6.

Tab. 6. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych

Suszę rolniczą notowano w uprawach tytoniu, wystąpiła w 191 gminach Polski (7,71% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 120 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 4,84 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 9 województwach na powierzchni 1,00% gruntów ornych, tj. o 0,78 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród tytoniu w poszczególnych województwach przedstawiatab. 7.

Tab. 7. Zasięg suszy w uprawach tytoniu

Susza rolnicza wystąpiła w uprawach chmielu. Odnotowano ją w 190 gminach Polski (7,67% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrosto 157 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 6,34 punktu procentowego więcej niżw poprzednim okresie raportowania.

Odnotowano ją w 9 województwach na powierzchni 0,74% gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 8.

Tab. 8. Zasięg suszy w uprawach chmielu

Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach buraka cukrowego. Odnotowano jąw 69 gminach Polski (2,79% gmin kraju) w 6 województwach na powierzchni 0,41% gruntów ornych.

Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach przedstawia tab. 9.

Tab. 9. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego

Susza rolnicza wystąpiła w uprawach drzew owocowych. Odnotowano ją w 11 gminach Polski (0,44% gmin kraju). Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w województwach przedstawia tab. 10.

Tab. 10. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych

W trzeciej dekadzie czerwca najcieplej było we wschodnich rejonach kraju od 20 do ponad 20,5°C. Na przeważającym obszarze Polski notowano od 19 do 20°C. Najniższa temperatura powietrza wystąpiła w południowo-zachodniej części kraju od 16 do 19°C.

Tegoroczny lipiec był stosunkowo chłodny, zwłaszcza w północno-zachodniej oraz miejscami w południowej części kraju, gdzie zimniej było od normy wieloletniej o ok. 0,5°C. Na pozostałym obszarze Polski temperatura powietrza była w normie. Najcieplej było w południowych i południowo-zachodnich rejonach, ponad 19°C. Na przeważającym terytorium kraju notowano od 17 do 19°C, jedynie na północy było nieco chłodniej od 15 do 16°C.

Pierwsza i druga dekada sierpnia były ciepłe. W pierwszej dekadzie w północnych i południowych rejonach Polski oraz w drugiej dekadzie na wschodnich obszarach kraju notowano temperaturę powietrza od 18 do 20°C, natomiast na pozostałym terytorium notowano od 20 do 22°C.

W trzeciej dekadzie czerwca opady na dużej powierzchni Polski były wysokie lub bardzo wysokie wynoszące od 15 do nawet ponad 100 mm.

Opady lipca charakteryzowały się dużą zmiennością. Szczególnie małe opady poniżej 30 mm notowano w południowo-zachodniej i północno-wschodniej części kraju, stanowiące poniżej 40% normy. Natomiast najwyższe opady wynoszące ponad 150 mm notowano w południowej części kraju oraz nieco mniejsze od 60 do 90 mm w północnej Polsce, stanowiły 90-110% normy. Na przeważającym terytorium kraju notowano opady od 30 do 60 mm (40-90% normy).

W pierwszej dekadzie sierpnia najniższe opady odnotowano w północno-zachodnieji południowo-wschodniej części kraju wynoszące od 5 do 15 mm a miejscami nawet notowano ich brak. Natomiast pomiędzy tymi obszarami opady deszczu były już większe od 15 do ponad 50 mm. W drugiej dekadzie tego miesiąca w północnej części Polski opady były bardzo małe (do 5mm) lub też w ogóle ich nie notowano. Natomiast w południowej części kraju były one większe od 5 do ponad 50 mm, ale i na tym obszarze zdarzały się miejsca, w których ich nie notowano.

Brak opadów oraz wysoka temperatura powietrza spowodowały, że deficyt wody wzrósł, miejscami nawet o ponad 50 mm wody. Największe niedobory wody dla roślin uprawnych w okresie od 21 czerwca do 20 sierpnia występowały w północno-zachodniej Polsce. Natomiast duże nadmiary wody notowano w dalszym ciągu w południowych terenach woj.: dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego, lubelskiego oraz mazowieckiego.

Zasięg suszy w stosunku do poprzedniego okresu raportowania zwiększył sięw uprawach:

• Kukurydzy na kiszonkę,
• Kukurydzy na ziarno,
• Krzewów owocowych,
• Roślin strączkowych,
• Ziemniaka,
• Warzyw gruntowych,
• Tytoniu,
• Chmielu,
• Buraka cukrowego,
• Drzew owocowych.

W dalszym ciągu w północno-zachodniej Polsce występuje brak dostatecznej ilości opadów, powodując nadal duże niedobory wody w glebie na tym terenie. Występujący duży deficyt wody powoduje, że susza notowana jest na terenie woj. zachodniopomorskiego, pomorskiego, wielkopolskiego oraz lubuskiego. Mniejsze niedobory wody dotyczą również województwa: warmińsko-mazurskiego, dolnośląskiego, podlaskiego, kujawsko-pomorskiego oraz łódzkiego. W nieco mniejszym rozmiarze susza notowana na terenie województw: opolskiego, świętokrzyskiego, mazowieckiego, podkarpackiego, śląskiego, małopolskiego oraz lubelskiego.

Z poważaniem

Dyrektor Prof. dr hab. Wiesław Oleszek

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB

Dr hab. Rafał Pudełko

Dr Katarzyna Żyłowska

Dr Jan Jadczyszyn

Mgr Piotr Koza

Mgr Elżbieta Wróblewska

Mgr Agata Ścibior