Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Rok: 2020; okres: 09 (11.VI - 10.VIII)
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2477 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą.
W dziewiątym okresie raportowania tj. od 11 czerwca do 10 sierpnia 2020 roku średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą była ujemna, wynosiła -40 mm. W analizowanym okresie wartość KBW uległa zmniejszeniu o 20 mm w stosunkudo poprzedniego okresu (1 VI - 31 VII). Na wielu obszarach Polski notowano lokalne obniżenie KBW do ponad 50 mm.
W stosunku do pierwszego okresu raportowania (21 III- 20 V) nastąpił wzrost KBW o 60 mm.
Obszar z największym deficytem wody w dalszym ciągu notowany jest na terenie Pobrzeża Szczecińskiego (Uznam, Wolin, Równina: Wkrzańska, Wełtyńska, Pyrzycka oraz Wzgórze Bukowe), wynosi od -160 do -209 mm. Na tym terenie deficyt wody w stosunku do poprzedniego okresu (1 VI – 31 VII) uległ zwiększeniu o 10 mm. Tej wielkości niedobory wody notowano również na terenie Wzniesień Żarskich, Wzgórz Dalkowskich oraz Pobrzeża Gdańskiego. Tylko nieco mniejsze niedobry wody od -160 do -199 mm wystąpiły na Pojezierzu Leszczyńskim oraz we wschodniej części Równiny Bielskiej i Wysoczyzny Białostockiej. Duże niedobory wody od -120 do -159 mm wystąpiły na Pojezierzu Pomorskim, Wielkopolskim oraz na Nizinie Wielkopolskiej. Na znacznym obszarze kraju notowano deficyt wody od -50 do -119 mm. W południowych rejonach Polski nie notowano niedoborów wody dla roślin uprawnych.
W wyniku występujących warunków wilgotnościowych w obecnym okresie raportowania, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.
Susza rolnicza występuje na terenie województw:
- Zachodniopomorskiego,
- Wielkopolskiego,
- Pomorskiego,
- Lubuskiego,
- Warmińsko-mazurskiego,
- Dolnośląskiego,
- Podlaskiego,
- Kujawsko-pomorskiego,
- Łódzkiego,
- Świętokrzyskiego,
- Podkarpackiego.
Susza notowana jest w uprawach:
- Kukurydzy na kiszonkę,
- Kukurydzy na ziarno,
- Krzewów owocowych,
- Roślin strączkowych,
- Warzyw gruntowych,
- Tytoniu,
- Ziemniaka,
- Chmielu,
- Truskawek,
- Buraka cukrowego,
- Zbóż jarych,
- Zbóż ozimych,
- Drzew owocowych.
W dziewiątym okresie raportowania od 11 czerwca do 10 sierpnia 2020 r. największe zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło wśród upraw kukurydzy na kiszonkę. Suszę w tych uprawach odnotowano w 487 gminach Polski (19,66% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 192 gmin z wystąpieniem suszytj. o 7,75 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.
Odnotowano ją w 11 województwach na powierzchni 3,2% gruntów ornychtj. o 1,09 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 1.
Tab. 1. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na kiszonkę
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 97 | 85,84 | 20,81 |
2 | wielkopolskie | 226 | 140 | 61,95 | 9,27 |
3 | pomorskie | 123 | 71 | 57,72 | 5,47 |
4 | lubuskie | 82 | 41 | 50,00 | 7,30 |
5 | warmińsko-mazurskie | 116 | 31 | 26,72 | 0,70 |
6 | dolnośląskie | 169 | 39 | 23,08 | 2,39 |
7 | podlaskie | 118 | 25 | 21,19 | 2,80 |
8 | kujawsko-pomorskie | 144 | 19 | 13,19 | 1,02 |
9 | łódzkie | 177 | 14 | 7,91 | 1,37 |
10 | świętokrzyskie | 102 | 8 | 7,84 | 0,16 |
11 | podkarpackie | 160 | 2 | 1,25 | 0,03 |
W tym okresie raportowania zagrożenie suszą rolniczą wystąpiło również wśród upraw kukurydzy na ziarno. Suszę w tych uprawach odnotowano w 468 gminach Polski (18,89% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 173 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 7,08 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie.
Odnotowano ją w 11 województwach na powierzchni 3,01% gruntów ornychtj. o 0,9 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 2.
Tab. 2. Zasięg suszy w uprawach kukurydzy na ziarno
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 95 | 84,07 | 19,85 |
2 | wielkopolskie | 226 | 132 | 58,41 | 8,65 |
3 | pomorskie | 123 | 71 | 57,72 | 5,22 |
4 | lubuskie | 82 | 39 | 47,56 | 6,88 |
5 | warmińsko-mazurskie | 116 | 28 | 24,14 | 0,61 |
6 | dolnośląskie | 169 | 39 | 23,08 | 2,25 |
7 | podlaskie | 118 | 22 | 18,64 | 2,59 |
8 | kujawsko-pomorskie | 144 | 19 | 13,19 | 0,94 |
9 | świętokrzyskie | 102 | 8 | 7,84 | 0,14 |
10 | łódzkie | 177 | 13 | 7,34 | 1,23 |
11 | podkarpackie | 160 | 2 | 1,25 | 0,02 |
W dziewiątym okresie raportowania suszę rolniczą odnotowano także w uprawach krzewów owocowych. Wystąpiła w 326 gminach Polski (13,16% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie gmin z wystąpieniem suszy o 5,17 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie.
Odnotowano ją w 11 województwach na powierzchni 2,55% gruntów ornych, tj.o 0,68 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród krzewów owocowych w poszczególnych województwach przedstawia tab. 3.
Tab. 3. Zasięg suszy w uprawach krzewów owocowych
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 84 | 74,34 | 21,69 |
2 | pomorskie | 123 | 60 | 48,78 | 3,84 |
3 | wielkopolskie | 226 | 86 | 38,05 | 6,93 |
4 | lubuskie | 82 | 27 | 32,93 | 4,23 |
5 | dolnośląskie | 169 | 22 | 13,02 | 1,53 |
6 | warmińsko-mazurskie | 116 | 13 | 11,21 | 0,15 |
7 | podlaskie | 118 | 10 | 8,47 | 1,66 |
8 | kujawsko-pomorskie | 144 | 12 | 8,33 | 0,45 |
9 | łódzkie | 177 | 7 | 3,95 | 0,32 |
10 | świętokrzyskie | 102 | 3 | 2,94 | 0,02 |
11 | podkarpackie | 160 | 2 | 1,25 | 0,00 |
Susza rolnicza została odnotowana w uprawach roślin strączkowych. Wystąpiła w 274 gminach Polski (11,06% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie liczby gmin z wystąpieniem suszy o 106, tj. o 4,48 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.
Wystąpiła w 10 województwach na powierzchni 1,61% gruntów ornych tj. o 0,51 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach w poszczególnych województwach przedstawia tab. 4.
Tab. 4. Zasięg suszy w uprawach roślin strączkowych
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 81 | 71,68 | 14,40 |
2 | pomorskie | 123 | 54 | 43,90 | 2,12 |
3 | wielkopolskie | 226 | 70 | 30,97 | 4,11 |
4 | lubuskie | 82 | 19 | 23,17 | 2,79 |
5 | dolnośląskie | 169 | 18 | 10,65 | 1,00 |
6 | warmińsko-mazurskie | 116 | 9 | 7,76 | 0,05 |
7 | kujawsko-pomorskie | 144 | 11 | 7,64 | 0,29 |
8 | podlaskie | 118 | 7 | 5,93 | 1,19 |
9 | łódzkie | 177 | 4 | 2,26 | 0,12 |
10 | świętokrzyskie | 102 | 1 | 0,98 | 0,00 |
Suszę rolniczą notowano w uprawach warzyw gruntowych. Wystąpiła w 92 gminach Polski (3,71% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie o 40 gmin z wystąpieniem suszy tj. o 1,61 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie.
Susza wystąpiła w 7 województwach na powierzchni 0,27% gruntów ornych tj. o 0,1 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach przedstawia tab. 5.
Tab. 5. Zasięg suszy w uprawach warzyw gruntowych
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 40 | 35,40 | 2,86 |
2 | wielkopolskie | 226 | 27 | 11,95 | 0,79 |
3 | pomorskie | 123 | 11 | 8,94 | 0,13 |
4 | lubuskie | 82 | 7 | 8,54 | 0,43 |
5 | dolnośląskie | 169 | 4 | 2,37 | 0,11 |
6 | warmińsko-mazurskie | 116 | 2 | 1,72 | 0,00 |
7 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,02 |
Suszę rolniczą notowano w uprawach tytoniu, wystąpiła w 71 gminach Polski (2,87% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 31 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 1,27 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.
Odnotowano ją w 7 województwach na powierzchni 0,22% gruntów ornych, tj. o 0,09 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród tytoniu w poszczególnych województwach przedstawiatab. 6.
Tab. 6. Zasięg suszy w uprawach tytoniu
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 34 | 30,09 | 2,60 |
2 | wielkopolskie | 226 | 20 | 8,85 | 0,49 |
3 | pomorskie | 123 | 9 | 7,32 | 0,07 |
4 | lubuskie | 82 | 5 | 6,10 | 0,29 |
5 | warmińsko-mazurskie | 116 | 1 | 0,86 | 0,00 |
6 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,01 |
7 | dolnośląskie | 169 | 1 | 0,59 | 0,08 |
Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach ziemniaka. Odnotowano ją w 64 gminach Polski (2,58% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrost o 62 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 2,5 punktu procentowego więcej niżw poprzednim okresie raportowania.
Odnotowano ją w 7 województwach na powierzchni 0,15% gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach województwach przedstawia tab. 7.
Tab. 7. Zasięg suszy w uprawach ziemniaka
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 30 | 26,55 | 1,73 |
2 | wielkopolskie | 226 | 20 | 8,85 | 0,35 |
3 | lubuskie | 82 | 5 | 6,10 | 0,23 |
4 | pomorskie | 123 | 6 | 4,88 | 0,03 |
5 | warmińsko-mazurskie | 116 | 1 | 0,86 | 0,00 |
6 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,01 |
7 | dolnośląskie | 169 | 1 | 0,59 | 0,04 |
Susza rolnicza wystąpiła w uprawach chmielu. Odnotowano ją w 33 gminach Polski (1,33% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpił wzrosto 30 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 1,21 punktu procentowego więcej niż w poprzednim okresie raportowania.
Odnotowano ją w 6 województwach na powierzchni 0,06% gruntów ornych. Szczegółowe dane dotyczące suszy w poszczególnych województwach przedstawia tab. 8.
Tab. 8. Zasięg suszy w uprawach chmielu
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 17 | 15,04 | 0,83 |
2 | lubuskie | 82 | 4 | 4,88 | 0,12 |
3 | wielkopolskie | 226 | 8 | 3,54 | 0,13 |
4 | pomorskie | 123 | 2 | 1,63 | 0,00 |
5 | warmińsko-mazurskie | 116 | 1 | 0,86 | 0,00 |
6 | podlaskie | 118 | 1 | 0,85 | 0,00 |
Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach truskawek. Odnotowano ją w 5 gminach Polski (0,2% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło zwiększenie o 2 gminy z wystąpieniem suszy, tj. o 0,08 punktu procentowego więcejniż w poprzednim okresie raportowania.
Odnotowano ją w 2 województwach. Szczegółowe dane dotyczące suszyw poszczególnych województwach w tych uprawach przedstawia tab. 9.
Tab. 9. Zasięg suszy w uprawach truskawek
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | zachodniopomorskie | 113 | 3 | 2,65 | 0,01 |
2 | lubuskie | 82 | 2 | 2,44 | 0,04 |
Susza rolnicza wystąpiła także w uprawach buraka cukrowego. Odnotowano jąw 2 gminach Polski (0,08% gmin kraju) w 1 województwie.
Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach przedstawia tab. 10.
Tab. 10. Zasięg suszy w uprawach buraka cukrowego
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | lubuskie | 82 | 2 | 2,44 | 0,01 |
W tym okresie suszę rolniczą odnotowano w uprawach zbóż jarych. Wystąpiław 2 gminach Polski (0,08% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło obniżenie o 38 gmin z wystąpieniem suszy, tj. o 1,53 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania.
Odnotowano ją w 1 województwie. Szczegółowe dane dotyczące suszy wśród zbóż jarych przedstawia tab. 11.
Tab. 11. Zasięg suszy w uprawach zbóż jarych
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | lubuskie | 82 | 2 | 2,44 | 0,02 |
W tym okresie suszę rolniczą odnotowano również w uprawach zbóż ozimych. Wystąpiła w 2 gminach Polski (0,08% gmin kraju). W stosunku do poprzedniego okresu raportowania nastąpiło obniżenie o 1 gminę z wystąpieniem suszy, tj. o 0,04 punktu procentowego mniej niż w poprzednim okresie raportowania.
Odnotowano ją w 1 województwie, szczegółowe dane dotyczące suszy wśród zbóż ozimych przedstawia tab. 12.
Tab. 12. Zasięg suszy w uprawach zbóż ozimych
Lp | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1 | lubuskie | 82 | 2 | 2,44 | 0,01 |
Susza rolnicza wystąpiła w uprawach drzew owocowych. Odnotowano ją w 2 gminach Polski (0,08% gmin kraju). Szczegółowe dane dotyczące suszy w tych uprawach województwach przedstawia tab. 13.
Tab. 13. Zasięg suszy w uprawach drzew owocowych
Lp. | Województwo | Liczba gmin ogółem | Liczba gmin zagrożonych | Udział gmin zagrożonych [%] | Udział powierzchni zagrożonej [%] |
---|---|---|---|---|---|
1. | lubuskie | 82 | 2 | 2,44 | 0,02 |
W drugiej dekadzie czerwca najcieplej było w szerokim pasie Polski środkowej od 19,5 do ponad 20,5°C. W południowych a zwłaszcza w północnych rejonach kraju było chłodniej od poniżej 16 do 19,5°C. Natomiast w trzeciej dekadzie tego miesiąca najcieplej było we wschodnich rejonach kraju od 20 do ponad 20,5°C. Na przeważającym obszarze Polski notowano od 19 do 20°C. Najniższa temperatura powietrza wystąpiła w południowo-zachodniej części kraju od 16 do 19°C.
Pierwsza i trzecia dekada lipca pod względem termicznym była zróżnicowanaz chłodnym obszarem w północnej części kraju (od 16 do 18,5°C) oraz cieplejszym południowym terytorium, gdzie notowano od 18,5°C a miejscami nawet do ponad 20°C. W drugiej dekadzie lipca najniższą temperaturę powietrza notowano w południowej części Polski do 16,5°C. Najwyższe wartości do ponad 18°C wystąpiły w województwie lubuskim, na Mazowszu oraz na Pojezierzu Wielkopolskim.
Pierwsza dekada sierpnia była ciepła. W północnych i południowych rejonach Polski notowano od 18 do 20°C, natomiast w pozostałych obszarach kraju od 20 do 22°C.
W czerwcu opady na dużej powierzchni Polski były wysokie lub bardzo wysokie wynoszące od 60 do nawet ponad 240 mm stanowiące od 100 do ponad 300% normy wieloletniej. Jedynie w północno-zachodniej części kraju notowano mniejsze opady od 30 do 60 mm (tj. 50-100% normy).
Opady w pierwszej dekadzie lipca charakteryzowały się dużą zmiennością, z wieloma małymi obszarami o wysokich wielkościach (burzowe) wynoszące od 20 do ponad 50 mm. Natomiast szczególnie małe opady notowano w południowo-zachodniej części kraju od kilku do 10 milimetrów. W drugiej dekadzie lipca najwyższe opady wynoszące od 30 do ponad 100 mm notowano w południowej części kraju, a także na Pojezierzu Iławskim i Chełmińsko-Dobrzyńskim. Najniższe opady poniżej 15 mm notowano na Ziemi Lubuskiej, Nizinie Szczecińskiej, Pojezierzu Gnieźnieńskim, wschodniej części Pojezierza Mazurskiego oraz na Nizinie Podlaskiej. W trzeciej dekadzie tego miesiąca notowano na bardzo dużym obszarze Polski niskie opady wynoszące do 10 mm, a miejscami nawet ich brak. Jedynie miejscami wystąpiły opady o nie dużym zasięgu (burzowe) wynoszące od 10 do 35 mm.
W pierwszej dekadzie sierpnia najniższe opady odnotowano w północno-zachodnieji południowo-wschodniej części kraju wynoszące od 5 do 15 mm a miejscami nawet notowano ich brak. Natomiast pomiędzy tymi obszarami opady deszczu były już większe od 15 do ponad 50 mm.
Największe niedobory wody dla roślin uprawnych w okresieod 11 czerwca do 10 sierpnia występowały w północnej, północno-zachodniej, zachodniej oraz północno-wschodniej Polsce.
Wysokie opady na znacznym obszarze kraju w całym rozpatrywanym okresie (zwłaszcza na jego początku) powodowały, że notowany jest mały deficyt wody.
Szczególnie duże wartości klimatycznego bilansu wodnego wystąpiły w południowym obszarze Polski. Duży nadmiar wody notowany jest w dalszym ciągu w południowych terenach woj.: dolnośląskiego, opolskiego, śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego, lubelskiego oraz mazowieckiego.
Zasięg suszy w stosunku do poprzedniego okresu raportowania zmniejszył sięw uprawach:
- zbóż jarych,
- zbóż ozimych.
W uprawach tych zmniejszeniu uległa liczba gmin oraz procent potencjalnej powierzchni gruntów ornych z suszą rolniczą.
Natomiast w uprawach:
- kukurydzy na kiszonkę,
- kukurydzy na ziarno,
- krzewów owocowych,
- roślin strączkowych,
- warzyw gruntowych,
- tytoniu,
- ziemniaka,
- chmielu,
- truskawek
zasięg suszy uległ wzrostowi.
Powiększający się deficyt wody w północnych i zachodnich rejonach Polski jest wynikiem brakiem dostatecznej ilości opadów, powodującym nadal duże niedobory wody w glebie na tym terenie. Występujący duży deficyt wody powoduje, że susza notowana jest na terenie woj. zachodniopomorskiego, wielkopolskiego, pomorskiego, lubuskiego. W mniejszym stopniu niedobory wody dotyczą również województwa warmińsko-mazurskiego oraz dolnośląskiego.
Z poważaniem
Dyrektor Prof. dr hab. Wiesław Oleszek
Opracowali:
Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. IUNG-PIB
Dr hab. Rafał Pudełko
Dr Katarzyna Żyłowska
Dr Jan Jadczyszyn
Mgr Piotr Koza
Mgr Elżbieta Wróblewska
Mgr Agata Ścibior