SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, rzepaku i rzepiku, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W siódmym okresie raportowania tj. od 1 czerwca do 31 lipca 2015 roku, nie stwierdzamy zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne, jednakże wartości te są dla w/w upraw wyższe od wartości krytycznych.

W siódmym okresie raportowania tj. od 1 czerwca do 31 lipca 2015 roku obszarem szczególnie narażonym na deficyt wody jest Lubelszczyzna (a zwłaszcza jej północne rejony). Na tym terenie notowany jest niedobór wody wynoszący od -180 do -199 mm. Bardzo niskie wartości klimatycznego bilansu wodnego występowały również w południowych obszarach województwa mazowieckiego, podlaskiego oraz lubelskiego. Wartości KBW w tych rejonach wynosiły od -160 do -179 mm. Niskie wartości KBW w dalszym ciągu występowały we wschodniej części województwa łódzkiego oraz w północnych rejonach woj. mazowieckiego i podlaskiego wynosiły od -150 do -169 mm, były one bardzo zbliżone do wartości z ubiegłego okresu sześciodekadowego. W obecnym okresie do obszarów o dużym niedoborze wody należą również północne rejony woj. świętokrzyskiego i podkarpackiego, na tych terenach deficyt wody wynosi od 150 do -169 mm.

W rozpatrywanym okresie sześciodekadowym wartości KBW na terenie Polski względem poprzedniego okresu raportowania uległy nieznacznemu zmniejszeniu. Średnio dla kraju wartości KBW względem poprzedniego okresu były niższe o 7 mm. Przy czym w północnych obszarach odnotowano wzrost wartości KBW (nawet o 50-70 mm), a w południowych znaczne ich obniżenie dochodzące do 80 mm.

W czerwcu najniższą temperaturę powietrza notowano na północy kraju. Natomiast najwyższą notowano w południowych obszarach Polski. Na Pojezierzu Pomorskim notowano temperaturę poniżej 15°C, na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Podlaskiej i Wielkopolskiej oraz na Ziemi Lubuskiej temperatura powietrza wynosiła od 15,5°C do 16,5°C. Na Wyżynach Polskich, Nizinie Śląskiej i Mazowieckiej notowano temperaturę od 16,5°C do 17,5°C. Natomiast najwyższą temperaturę (powyżej 17,5°C) notowano w Kotlinie Sandomierskiej oraz w okolicach Krakowa i Opola.

W pierwszej jak i drugiej dekadzie lipca odnotowano bardzo podobny rozkład temperatury powietrza na terenie Polski. Najniższą temperaturę powietrza notowano w północnych oraz północno - wschodnich rejonach kraju. Natomiast najwyższą temperaturę notowano w południowo-zachodnich obszarach Polski. Na pobrzeżu Bałtyku oraz na Żuławach w pierwszej dekadzie miesiąca notowano temperaturę poniżej 18,5°C a w drugiej było już dużo zimniej z temperaturą wynosząca ok. 16°C. W pierwszej dekadzie lipca w południowej części Pojezierza Pomorskiego, na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Podlaskiej temperatura powietrza wynosiła od 18,5°C do 19,5°C, a w drugiej była niższa o 2°C. Na Wyżynach i Nizinach Polskich w pierwszej dekadzie zanotowano temperaturę od 19,5°C do 21°C a w drugiej dekadzie o 2°C niższą. Natomiast najwyższą temperaturę w pierwszej dekadzie lipca, powyżej 21,5°C notowano na Ziemi Lubuskiej i na Nizinie Śląskiej a w drugiej dekadzie na Nizinie Śląskiej z temperaturą ok. 20°C. Natomiast w trzeciej dekadzie lipca rozkład temperatury powietrza był bardzo podobny do tego jaki notowano w czerwcu, izotermy tego miesiąca miały wyraźnie równoleżnikowy przebieg. Najniższą temperaturę powietrza notowano na północy kraju, a najwyższą w południowych obszarach. Na Pojezierzu Pomorskim notowano niską temperaturę powietrza nawet poniżej 16,5°C, niewiele cieplej było też na Pojezierzu Mazurskim od 16,5°C do 17,5°C. Na Pojezierzu Wielkopolskim, w północnych rejonach Niziny Mazowieckiej oraz w południowych rejonach Niziny Podlaskiej notowano od 17,5°C do 18,5°C. Na Nizinie Wielkopolskiej, w północnej części Niziny Śląskiej i w południowych rejonach Niziny Mazowieckiej oraz na Wyżynie Lubelskiej temperatura powietrza wynosiła od 18,5°C do 19,5°C. Na Wyżynach Polskich notowano temperaturę od 19,5°C do 20,0°C. Natomiast najwyższą temperaturę (powyżej 20,5°C) odnotowano w południowych obszarach Niziny Śląskiej oraz na Pogórzu Karpackim.

Opady atmosferyczne tegorocznego czerwca charakteryzowały się bardzo dużym zróżnicowaniem na terenie kraju. Stosunkowo wysokie występowały w południowo-zachodniej oraz w północnej części Polski od 60 do 90 mm, a miejscami nawet przekraczały 90 mm. Natomiast stosunkowo małe i bardzo małe opady notowano we wschodniej a zwłaszcza w północno wschodniej i południowo wschodniej części kraju oraz w pasie Nizin Środkowopolskich od poniżej 20 mm do 40 mm.

W pierwszej i drugiej dekadzie lipca na przeważającym obszarze kraju wystąpiły stosunkowo niskie opady, w pierwszej dekadzie od 10 do 20 mm, a w drugiej o 10 mm wyższe. Większe opady powyżej 50 mm notowano jedynie w południowo-wschodnich rejonach województwa podkarpackiego w pierwszej dekadzie oraz miejscami w różnych rejonach Polski w drugiej dekadzie tego miesiąca co związane było z burzowym typem opadów. Natomiast w trzeciej dekadzie lipca do obszaru o stosunkowo wysokich opadach należała cała północna część kraju, na tych terenach notowano opady wynoszące od 30 do ponad 50 mm. Podobnej wielkości opady wystąpiły również w południowo-wschodniej części kraju. Na pozostałym obszarze Polski opady były mniejsze od 5 do 20 mm.

Na terenie całego kraju w dalszym ciągu występuje bardzo duży deficyt wody. Każdy niedobór wody powoduje obniżenie plonów wszystkich uprawianych roślin. Im niedobór wody jest większy i im dłużej trwa, tym zniżka plonów jest większa. Wystąpienie krytycznej wartości KBW oznacza przeciętne obniżenie plonów w skali gminy o 20% w danym roku w stosunku do plonów uzyskiwanych przy średnich wieloletnich warunkach pogodowych. A zatem, jeżeli zostanie ogłoszona susza rolnicza oznacza to, że ostateczne plony w danej gminie dla uprawy, której wartości progowe zostały przekroczone, będą niższe o 20% w danym roku w stosunku do plonów uzyskiwanych przy średnich wieloletnich warunkach pogodowych. Jednakże zdarza się bardzo często, że wartości KBW są bliskie wartości krytycznych, ale nie zostają one przekroczone, oznacza to, że średnie straty w plonach w gminie nie przekroczą 20%. Należy zaznaczyć że i w tych przypadkach w poszczególnych gospodarstwach straty w plonach mogą wynosić 30% a nawet i więcej. Należy też stwierdzić stanowczo, że w przypadku przedstawienia wyniku, że susza nie wystąpiła w rozumieniu Ustawy, to trzeba zauważyć, że każdy niedobór wody dla roślin powoduje obniżkę plonów i że susza wystąpiła na danym terenie powodując straty w gospodarstwie rolniczym w zależności od jej nasilenia.