SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach, aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, rzepaku i rzepiku, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W piątym okresie raportowania tj. od 11 maja do 10 lipca 2013 roku, IUNG-PIB nie stwierdza zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne, jednakże wartości te są dla w/w upraw znacznie wyższe od wartości krytycznych.

W rozkładzie KBW, względem sytuacji sprzed dziesięciu dni, nie zanotowano większych zmian. Najniższe wartości KBW, od -110 do -119 mm, występowały nadal na Żuławach Wiślanych, poza tym niskie wartości KBW, podobnie jak dziesięć dni temu, notowano również w Polsce północnej (od -70 do -79 mm). Na większości terytorium kraju wartości KBW wynosiły od -50 do -59 mm. Natomiast na południu Polski, wartości te coraz bardziej wzrastały, osiągając w Beskidach Zachodnich dodatni bilans, wynoszący od 130 do160 mm.

Wartości KBW względem sytuacji sprzed 10 dni zmalały na terenie kraju średnio o 37 mm, co oznacza, że obecny nadmiar wody dla roślin jest dużo mniejszy.

W rozpatrywanym okresie sześciodekadowym stwierdzono niewielki wzrost wartości KBW o około 10 mm w północno-wschodniej Polsce. Natomiast duże obniżenie wartości KBW, sięgające nawet 100 mm, wystąpiło na obszarze Niziny Śląskiej.

Tegoroczny maj pod względem termicznym był zróżnicowany. Najwyższa temperatura powietrza wystąpiła we wschodniej Polsce, osiągając ponad 16°C, im dalej na zachód tym było chłodniej. Na zachodnich krańcach kraju, temperatura powietrza wynosiła 12-13°C. Na przeważającym obszarze Polski, temperatura powietrza była wyższa od średniej wieloletniej o 1-2°C, jedynie obszar Przedgórza Sudeckiego wykazywał temperaturę w normie wieloletniej. Podobny rozkład temperatury odnotowano w czerwcu, na wschodzie kraju osiągała 17,5-18,5°C, natomiast na zachodzie Polski od 15,5 do17°C.

W pierwszej dekadzie lipca na obszarze Polski odnotowano stosunkowo małe zróżnicowanie temperatury powietrza. Najniższą temperaturę odnotowano na północy oraz na południu kraju (17,5°-18,5°C), zaś najwyższą w Polsce środkowej (19,5°-20°C).

W rozpatrywanym okresie sześciodekadowym odnotowano w całym kraju, względem sytuacji sprzed dziesięciu dni, wzrost wartości ewapotranspiracji potencjalnej o ok. 20 mm. Obecnie średnia wartość ewapotranspiracji potencjalnej dla kraju wynosi -220 mm.

W maju najniższe opady atmosferyczne wystąpiły w północno-wschodnim terytorium kraju (50-60 mm) i były one w normie średnio wieloletniej. Nieco większe opady wystąpiły w szerokim pasie Polski środkowej oraz na zachód od Wisły (60-100 mm). Najwyższe opady odnotowano na Nizinach Mazowieckiej i Śląskiej oraz na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej (od 120 do 180 mm), co stanowiło od 130 do 250% (Mazowsze) normy wieloletniej.

Opady atmosferyczne w czerwcu również były bardzo zróżnicowane. Najniższe opady wynoszące 30-60 mm wystąpiły na północy kraju (Pobrzeże i Pojezierze Południowobałtyckie), wysokie odnotowano na Wyżynach Śląsko-Krakowskiej i Małopolskiej (160-180 mm) a w Sudetach notowano bardzo wysokie opady atmosferyczne, wynosiły one nawet powyżej 200 mm.

Polska pod względem opadów atmosferycznych w pierwszej dekadzie lipca była bardzo zróżnicowana. Na dużym obszarze kraju opady były bardzo małe, wynoszące od kilku do 10 mm. Natomiast najwyższe opady odnotowano lokalnie w wielu rejonach Polski, wynosiły one nawet do 100 mm i to zarówno na północy jak i na południu kraju. Tak wysokie opady były pochodzenia burzowego.

W wyniku obfitych opadów deszczu, które wystąpiły w całym kraju w rozpatrywanym okresie sześciodekadowym, wpłynęły one negatywnie na zasiewy upraw zbożowych i rzepaku. Na wielu polach uprawnych doszło do długotrwałego, nadmiernego uwilgotnienia gleby. W przypadku, gdy nadmiar wody trwał długo, w zagłębieniach terenu, dochodziło nawet do całkowitego zniszczenia systemu korzeniowego oraz do zamierania roślin.

Obecne panujące warunki pogodowe w dalszym ciągu bardzo sprzyjają chorobom kłosa, a zwłaszcza fuzariozie kłosa i septoriozie plew.

Tegoroczny przebieg pogody sprawia, że według prognoz plonów opracowanych w IUNG-PIB w Puławach, można spodziewać się obniżki plonów w skali kraju: pszenicy ozimej o 4%, żyta, pszenicy jarej, jęczmienia jarego o 2%, ziemniaka o 3% oraz rzepaku o 9%, względem warunków średnich wieloletnich. Przewidujemy natomiast wzrost plonów buraka cukrowego o 3% oraz kukurydzy na ziarno o 9%. Spodziewamy się, że plony owsa będą zbliżone do plonów średnich wieloletnich.