SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: kukurydzy na ziarno i kiszonkę, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych oraz roślin strączkowych.

W dziesiątym okresie raportowania tj. od 1 lipca do 31 sierpnia 2013 roku, stwierdzamy zagrożenie wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski.

Susza występuje w uprawach:

• roślin strączkowych
• ziemniaka,
• krzewów owocowych,
• chmielu,
• tytoniu,
• kukurydzy na kiszonkę,
• warzyw gruntowych,
• buraka cukrowego,
• drzew owocowych

Największa powierzchnia zagrożenia suszą spośród rozpatrywanych upraw występuje wśród roślin strączkowych. Susza dla tej grupy roślin obejmuje 26,6% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 1993 gminach (65% gmin kraju). Susza wśród roślin strączkowych występuje w 15 województwach:

Zagrożenie suszą dla ziemniaka wynosi na 21,2% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 1447 gminach (47,2% gmin kraju). Susza wśród ziemniaka występuje w 12 województwach:

Zagrożenie suszą dla krzewów owocowych wynosi 21,2% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 1447 gminach (47,2% gmin kraju). Susza wśród krzewów owocowych występuje w 12 województwach:

3,1% powierzchni gruntów ornych Polski zagrożone jest suszą wśród chmielu, skupionych w 337 gminach (11% gmin kraju). Zagrożenie suszą występuje w 6 województwach:

Zagrożenie suszą dla tytoniu wynosi 1,9% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 192 gminach (6,3% gmin kraju). Susza wśród tytoniu występuje w 4 województwach:

Zagrożenie suszą dla kukurydzy uprawianej na kiszonkę wynosi 1,4% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 190 gminach (6,2% gmin kraju). Susza wśród tej uprawy występuje w 5 województwach:

Zagrożenie suszą dla warzyw gruntowych wynosi 1,3% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 192 gminach (6,3% gmin kraju). Susza w uprawie warzyw gruntowych występuje w 4 województwach:

Zagrożenie suszą dla buraka cukrowego wynosi 0,6% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 72 gminach (2,3% gmin kraju). Susza w uprawie buraka cukrowego występuje w 3 województwach:

Zagrożenie suszą dla drzew owocowych wynosi 0,5% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 72 gminach (2,3% gmin kraju). Susza w uprawie buraka cukrowego występuje w 3 województwach:

Obecnie susza rolnicza występuje w 15 województwach: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim, lubuskim, łódzkim, małopolskim, mazowieckim, opolskim, podkarpackim, podlaskim, śląskim, świętokrzyskim, warmińsko-mazurskim, wielkopolskim, zachodniopomorskim.

W obecnym okresie sześciodekadowym jedynie w województwie pomorskim wśród rozpatrywanych roślin uprawnych nie ma zagrożenia obniżenia plonów o 20% na poziomie gminy z powodu suszy.

Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne.

Wartości KBW na terenie kraju względem sytuacji sprzed 10 dni zmalały średnio o 42 mm. W dalszym ciągu na znacznym obszarze Polski (oprócz gór i północy kraju) występuje deficyt wody, powodujący w niektórych obszarach kraju obniżenie plonów o 20% z powodu występującej suszy.

W rozpatrywanym sześciodekadowym okresie na dużej powierzchni kraju odnotowano znaczne obniżenie wartości KBW, w niektórych rejonach względem poprzedniego okresu wynosiło ono nawet o 90 mm (okolice Poznania i Legnicy), co spowodowało że deficyt wody w tych rejonach Polski znacznie wzrósł.

Najniższe wartości KBW od -220 do -229 mm występowały tak jak w poprzednim sześciodekadowym okresie na terytorium Przedgórza Iłżeckiego. Nieco mniejszy deficyt wody (od -200 do -219 mm) odnotowano na Równinach: Radomskiej i Kozienickiej, w Dolinie Dolnej Pilicy, na Wyżynie Sandomierskiej, na Garbie Gieleniowskim, na Pogórzu Szydłowskim oraz w Niecce Połanieckiej. Duży niedobór wody odnotowano również na pozostałym obszarze południowo-wschodniej Polski, deficyt wody na tym terytorium wynosił od -170 do -199 mm.

Na stosunkowo dużym obszarze Polski północnej i północno-wschodniej: Pobrzeża i Pojezierza Wschodniobałtyckie oraz Południowobałtyckie (we wschodnich rejonach), wartości KBW wynosiły od -80 do -119 mm.

Tegoroczny lipiec w całym kraju był ciepły. Najwyższą temperaturę powietrza odnotowano w południowo-zachodniej Polsce, od 19,5 do 20,5°C, w kierunku północno-wschodnim temperatura była coraz niższa i na krańcach kraju, na Pojezierzu Suwalskim wynosiła 17,5-18°C. Na Nizinie Śląskiej i Wielkopolskiej temperatura powietrza była wyższa od średniej wieloletniej (1971-2000) o ponad 2°C, w środkowej Polsce była wyższa o 1-2°C a na terenach północno–wschodnich oraz na północy kraju była zbliżona do średniej wieloletniej.

Obszarem o najwyższej temperaturze powietrza w sierpniu była Kotlina Sandomierska, Wyżyny: Śląsko-Krakowska i Małopolska, Niziny: Wielkopolska i Mazowiecka (południowe rejony), na tym terytorium wynosiła ona od 19 do 19,5°C. Na przeważającym obszarze kraju temperatura powietrza wynosiła od 18 do 19°C. W Polsce północno-wschodniej było najchłodniej, w tym rejonie kraju średnia temperatura powietrza wynosiła od 17 do 17,5°C.

Względem poprzedniego okresu sześciodekadowego nie odnotowano zmian w ewapotranspiracji potencjalnej. Średnia ewapotranspiracja dla kraju wynosiła 245 mm i była niższa tylko o 1 mm względem poprzedniego okresu sześciodekadowego. Najwyższa ewapotranspiracja wystąpiła na obszarze Wyżyn Lubelskiej i Małopolskiej, na Nizinach: Śląskiej, Mazowieckiej, Wielkopolskiej oraz na Pojezierzu Lubuskim, wynosiła od 250 do 270 mm. Natomiast najniższą ewapotranspirację (200-220 mm) odnotowano w północnych rejonach kraju.

Polska pod względem opadów atmosferycznych w lipcu była bardzo zróżnicowana, najniższe opady wystąpiły na Mazowszu i wynosiły od 20 do 30 mm, a w pasie między Kielcami a Mławą były nawet niższe niż 20 mm. Na tym terenie odnotowano opady znacznie niższe od normy wieloletniej (ok. 20% normy). Natomiast najwyższe opady odnotowano na Pojezierzu Mazurskim oraz na Pogórzu Zachodniosudeckim i wynosiły ok. 100 mm. Normy opadowe najbardziej zostały przekroczone na Pobrzeżu Gdańskim, nawet o ok. 200%. Tegoroczny lipiec pod względem opadów atmosferycznych w Polsce dla większości obszaru kraju był suchy, a miejscami nawet skrajnie suchy.

W sierpniu najniższe opady od kilku do 20 mm odnotowano w południowo-wschodniej Polsce, również niskie wartości opadu odnotowano w północno-zachodnich rejonach kraju, od 30 do 40 mm. Na przeważającym terytorium kraju opady wynosiły od 50 do 70 mm. Najwyższe opady wynoszące od 90 do 100 mm odnotowano w północnych rejonach Polski (Pobrzeże Koszalińskie).

W poprzednim sześciodekadowym okresie obszarem o największym deficycie wody były Mazowsze, Lubelszczyzna, Podkarpacie oraz wschodnie rejony Wyżyny Małopolskiej. Obszar z deficytem wody na terenie kraju w obecnie rozpatrywanym okresie sześciodekadowym uległ znacznemu zwiększeniu. Bardzo małe opady atmosferyczne w lipcu i sierpniu oraz wysoka ewapotranspiracja spowodowały, że w całej Polsce (oprócz województwa pomorskiego), wystąpił deficyt wody powodujący obniżenie plonów roślin uprawnych o 20% z powodu suszy. Największy niedobór wody wystąpił w południowo-wschodniej Polsce, nieco mniejszy deficyt wody odnotowano na południowo-zachodnim i zachodnim terytorium kraju.