SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach, aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W ósmym okresie raportowania tj. od 11 czerwca do 10 sierpnia 2013 roku, nie stwierdzamy zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne, jednakże wartości te są dla w/w upraw wyższe od wartości krytycznych.

Najniższe wartości KBW od -170 do -189 mm występowały na obszarze Niziny Środkowomazowieckiej oraz na wschodnim terytorium Wzniesień Południowomazowieckich. Nieco mniejszy deficyt wody odnotowano na terenie Nizin: Północnomazowieckiej i Południowopodlaskiej oraz na zachodnim terytorium Wyżyny Lubelskiej, na tych obszarach niedobór wody wynosił od -150 do -169 mm. Stosunkowo duży niedobór wody odnotowano również na pozostałym obszarze południowo-wschodniej Polski, na tym terenie deficyt wody wynosił od -120 do -149 mm. Na obszarze Polski północnej, północno-wschodniej oraz południowo-zachodniej, wartości KBW wynosiły od -50 do -119 mm.

Wartości KBW na terenie kraju względem sytuacji sprzed 10 dni zmalały średnio o 44 mm. Jest to już drugi z kolei okres sześciodekadowy, w którym odnotowano obniżenie tych wartości. Na znacznym obszarze Polski (oprócz gór) występuje obecnie stosunkowo wysoki deficyt wody. W rozpatrywanym okresie sześciodekadowym szczególnie duże obniżenie wartości KBW stwierdzono na południu kraju, miejscami nawet o 100 mm. Natomiast na północy kraju deficyt wody zmalał, na niektórych obszarach nawet o 25 mm.

Tegoroczny czerwiec pod względem termicznym był zróżnicowany. Najwyższa temperatura powietrza wystąpiła we wschodniej Polsce, osiągając 17,5-18,5°C, im dalej na zachód tym było chłodniej. Na terenie na wschód od Wisły temperatura była wyższa od średniej wieloletniej (1971-2000) o ponad 2°C, w Polsce środkowej była wyższa o 1-2°C. Na zachodzie kraju, temperatura powietrza była niższa i osiągała od 15,5 do17°C. Na terenach północno–zachodniej oraz południowo-zachodniej Polski, temperatura powietrza była zbliżona do średniej wieloletniej.

W lipcu najwyższą temperaturę powietrza odnotowano w Polsce południowo-zachodniej, od 19,5 do 20,5°C, w kierunku północno-wschodnim temperatura była coraz niższa i na krańcach kraju, na Pojezierzu Suwalskim wynosiła 17,5-18°C.

W pierwszej dekadzie sierpnia odnotowano bardzo wysoką temperaturę powietrza. Maksymalna temperatura osiągała 35-37°C. Wysoka średnia dekadowa temperatura, ponad 22°C wystąpiła w całej południowej Polsce, a najwyższą od 23 do 23,5°C odnotowano na obszarze Wyżyn: Śląsko-Krakowskiej i Małopolskiej oraz na zachodnich terenach Niziny Śląskiej. W Polsce północnej było nieco chłodniej. Najchłodniej, ale również ciepło, było w całym pasie nadmorskim, w tym rejonie kraju średnia dekadowa temperatura powietrza wynosiła od 20 do 21°C.

Bardzo wysoka temperatura powietrza oraz wysokie usłonecznienie w ostatniej dekadzie lipca oraz w pierwszej dekadzie sierpnia sprawiły, że na terenie Polski odnotowany został duży wzrost ewapotranspiracji potencjalnej w rozpatrywanym okresie sześciodekadowym. Średnia ewapotranspiracja dla kraju wynosiła 258 mm, względem sytuacji sprzed dziesięciu dni, nastąpił wzrost tej wartości o 18 mm. Najwyższa ewapotranspiracja wystąpiła na obszarze Wyżyny Lubelskiej oraz na Nizinach Śląskiej i Wielkopolskiej, na tych terenach wynosiła ona 270-280 mm. Na obszarze o najwyższych wartościach ewapotranspiracji potencjalnej, odnotowano jednocześnie największy wzrost tych wartości, o ok. 30 mm.

Opady atmosferyczne w czerwcu były bardzo zróżnicowane. Najniższe opady wynoszące 30-60 mm wystąpiły na północy kraju (Pobrzeże i Pojezierze Południowobałtyckie), wysokie odnotowano na Wyżynach Śląsko-Krakowskiej i Małopolskiej (160-180 mm) a w Sudetach oraz w Beskidach Zachodnich notowano bardzo wysokie opady, wynoszące nawet powyżej 200 mm. Normy opadowe prawie w całej Polsce zostały znacznie przekroczone, najbardziej bo nawet o 200% w zachodnich rejonach Niziny Południowowielkopolskiej oraz we wschodnich obszarach Wzniesień Południowomazowieckich a także na Nizinie Śląsko-Łużyckiej. Jedynie na obszarze Pobrzeża Koszalińskiego i Gdańskiego opady czerwcowe były zbliżone do 100% normy wieloletniej.

Polska pod względem opadów atmosferycznych w lipcu również była bardzo zróżnicowana, najniższe opady wystąpiły na Mazowszu i wynosiły od 20 do 30 mm. Natomiast najwyższe opady odnotowano na Pojezierzu Mazurskim oraz na Pogórzu Zachodniosudeckim i wynosiły ok. 100 mm.

W pierwszej dekadzie sierpnia najniższe opady od kilku do 10 mm odnotowano w południowo-wschodniej oraz wschodniej Polsce, a w niektórych miejscach tego obszaru, odnotowano brak opadu. Najwyższe opady wynoszące od 50 do 70 mm odnotowano na południowo-zachodnim oraz północno-wschodnim terytorium Polski.

Występujący w tym okresie sześciodekadowym znaczny deficyt wody spowoduje niewątpliwie obniżkę plonów wielu upraw. Z powodu niedoboru opadów niższe plony mogą wystąpić szczególnie u takich roślin jak: chmiel, tytoń, krzewy owocowe, rośliny strączkowe, ziemniak. Obecna pogoda sprzyja natomiast uprawom, które są w okresie zbiorów.