SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach, aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W dziewiątym okresie raportowania tj. od 21 czerwca do 20 sierpnia 2013 roku, stwierdzamy zagrożenie wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski.

Susza występuje w uprawach:

• roślin strączkowych
• ziemniaka,
• krzewów owocowych,

uprawianych na glebach I i II kategorii:

• I kategoria gleb (bardzo lekkie), grupa granulometryczna: piasek luźny, piasek luźny pylasty, piasek słabo gliniasty, piasek słabo gliniasty pylasty,
• II kategoria gleb (lekkie), grupa granulometryczna: piasek gliniasty lekki, piasek gliniasty lekki pylasty, piasek gliniasty mocny, piasek gliniasty mocny pylasty.

Największa powierzchnia zagrożenia suszą spośród rozpatrywanych upraw występuje wśród roślin strączkowych, obejmuje 3,2% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 506 gminach (16,5% gmin kraju). Susza wśród roślin strączkowych występuje w 8 województwach:

Zagrożenie suszą dla ziemniaka wynosi na 0,1% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 60 gminach (2% gmin kraju). Susza wśród ziemniaka występuje w 4 województwach:

Zagrożenie suszą dla krzewów owocowych wynosi na 0,1% powierzchni gruntów ornych Polski, skupionych w 60 gminach (2% gmin kraju). Susza wśród krzewów owocowych występuje w 4 województwach:

Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne.

Najniższe wartości KBW od -170 do -179 mm występowały na Wyżynie Sandomierskiej oraz na wschodnim terytorium Przedgórza Iłżeckiego. Nieco mniejszy deficyt wody (od -150 do -169 mm) odnotowano na Równinach: Radomskiej i Kozienickiej (we wschodnich terytoriach), Tarnobrzeskiej i Biłgorajskiej (na zachodnich obszarach), na Wzniesieniach Urzędowskich oraz w Małopolskim Przełomie Wisły. Duży niedobór wody odnotowano również na pozostałym obszarze południowo-wschodniej Polski, a także we wschodnich terenach Niziny Śląskiej, deficyt wody na tym obszarze wynosił od -120 do -149 mm.

Na terytorium Polski północnej, północno-wschodniej oraz południowo-zachodniej, wartości KBW wynosiły od -50 do -119 mm.

Wartości KBW na terenie kraju względem sytuacji sprzed 10 dni wzrosły średnio o 19 mm. W dalszym ciągu na znacznym obszarze Polski (oprócz gór i północy kraju) występuje deficyt wody.

W rozpatrywanym okresie sześciodekadowym na znacznej powierzchni kraju odnotowano duży wzrost wartości KBW, w niektórych rejonach wzrost ten wynosił nawet o 50 mm, co spowodowało że deficyt wody w tych rejonach Polski był już mniejszy. Jedynie w południowo-wschodniej Polsce, stwierdzono duży wzrost deficytu wody, miejscami wartości KBW, względem sytuacji sprzed 10 dni, były mniejsze aż o 50 mm.

Tegoroczny lipiec w całym kraju był ciepły. Najwyższą temperaturę powietrza odnotowano w Polsce południowo-zachodniej, od 19,5 do 20,5°C, w kierunku północno-wschodnim temperatura była coraz niższa i na krańcach kraju, na Pojezierzu Suwalskim wynosiła 17,5-18°C. Na Nizinie Śląskiej i Wielkopolskiej temperatura powietrza była wyższa od średniej wieloletniej (1971-2000) o ponad 2°C, w Polsce środkowej była wyższa o 1-2°C a na terenach północno–wschodnich oraz na północy kraju była zbliżona do średniej wieloletniej.

W pierwszej dekadzie sierpnia odnotowano bardzo wysoką temperaturę powietrza. Maksymalna temperatura osiągała 35-37°C. Wysoka średnia dekadowa temperatura, ponad 22°C wystąpiła w całej południowej Polsce, a najwyższą od 23 do 23,5°C odnotowano na obszarze Wyżyn: Śląsko-Krakowskiej i Małopolskiej oraz na zachodnich terenach Niziny Śląskiej. W Polsce północnej było nieco chłodniej. Najchłodniej, ale również ciepło, było w całym pasie nadmorskim, w tym rejonie kraju średnia dekadowa temperatura powietrza wynosiła od 20 do 21°C. W drugiej dekadzie sierpnia w całej Polsce było już zdecydowanie chłodniej, na przeważającym terytorium kraju temperatura powietrza wahała się od 16 do 18°C. Obszarem o najwyższej temperaturze powietrza w drugiej dekadzie sierpnia była Kotlina Sandomierska, w tym rejonie wynosiła ona od 19 do 19,5°C.

Niższa temperatura powietrza oraz niższe usłonecznienie w ostatniej dekadzie sprawiły, że na terenie Polski, względem poprzedniego okresu, odnotowane zostało obniżenie ewapotranspiracji potencjalnej w całym okresie sześciodekadowym. Średnia ewapotranspiracja dla kraju wynosiła 246 mm i była niższa o 12 mm względem poprzedniego okresu sześciodekadowego. Najwyższa ewapotranspiracja wystąpiła na obszarze Wyżyn Lubelskiej i Małopolskiej, na Nizinach: Śląskiej, Mazowieckiej, Wielkopolskiej oraz na Pojezierzu Lubuskim, wynosiła od 260 do 290 mm. Natomiast najniższą ewapotranspirację (ok. 200 mm) odnotowano w północnych rejonach kraju.

Polska pod względem opadów atmosferycznych w lipcu była bardzo zróżnicowana, najniższe opady wystąpiły na Mazowszu i wynosiły od 20 do 30 mm, a w pasie między Kielcami a Mławą były nawet niższe niż 20 mm. Na tym terenie odnotowano opady znacznie niższe od normy wieloletniej (ok. 20% normy). Natomiast najwyższe opady odnotowano na Pojezierzu Mazurskim oraz na Pogórzu Zachodniosudeckim i wynosiły ok. 100 mm. Normy opadowe najbardziej zostały przekroczone na Pobrzeżu Gdańskim, nawet o ok. 200%. Tegoroczny lipiec pod względem opadów atmosferycznych w Polsce dla większości obszaru kraju był suchy, a miejscami nawet skrajnie suchy.

W pierwszej i drugiej dekadzie sierpnia najniższe opady od kilku do 10 mm odnotowano w południowo-wschodniej oraz wschodniej Polsce, a w niektórych miejscach tego obszaru, nie odnotowano opadu. Najwyższe opady wynoszące od 50 do 70 mm odnotowano na południowo-zachodnim oraz północno-wschodnim terytorium Polski (w pierwszej dekadzie sierpnia) oraz w północnych rejonach kraju (w drugiej dekadzie tego miesiąca).

W poprzednim okresie sześciodekadowym obszarem o największym deficycie wody były południowe rejony Mazowsza i Podlasia, Lubelszczyzna, Podkarpacie. Małe opady atmosferyczne lub ich brak w południowo-wschodniej Polsce sprawił, że bilans wodny dla roślin uprawianych na Mazowszu, Lubelszczyźnie, Podkarpaciu oraz we wschodnich rejonach Wyżyny Małopolskiej uległ znacznemu pogorszeniu i spowodował zagrożenie wystąpienia suszy dla roślin strączkowych, ziemniaka oraz krzewów owocowych.