SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: rzepaku i rzepiku oraz buraka cukrowego.

W dwunastym okresie raportowania tj. od 21 lipca do 20 września 2013 roku, nie stwierdzamy zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski.

Średnia wartość Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie którego określane jest zagrożenie suszą rolniczą,  w okresie  od 21 lipca  do 20 września br. wynosiła -67 mm. W dalszym ciągu na znacznym obszarze Polski (oprócz północno-wschodnich rejonów kraju) występuje deficyt wody. Jednakże wartości KBW na terenie kraju względem sytuacji sprzed 10 dni znacznie wzrosły, średnio o 50 mm. Tak duży wzrost wartości KBW spowodował, że niedobór wody dla rozpatrywanych roślin uprawnych na terenie Polski znacząco zmalał.

Najniższe wartości KBW w Polsce wystąpiły na tym samym terytorium jak w poprzednim sześciodekadowym okresie (w południowo-wschodnim obszarze kraju). Jednakże obecne wartości KBW względem poprzedniego okresu są wyższe średnio o 30-40 mm. Największy deficyt wody w obecnie rozpatrywanym okresie sześciodekadowym wystąpił w Kotlinie Chodelskiej, od -150 do -159 mm. Natomiast na obszarze Przedgórza Iłżeckiego, Równiny Radomskiej i Kozienickiej, na Wyżynie Sandomierskiej wartości KBW osiągnęły od -140 do -149 mm. Duży niedobór wody odnotowano również w dalszym ciągu w południowo-wschodniej Polsce, deficyt wody na tym terenie wynosił od -120 do -139 mm.

Sierpień w tym roku był ciepły i bardzo ciepły. Obszarem o najwyższej temperaturze powietrza w tym miesiącu była Kotlina Sandomierska, Wyżyny: Śląsko-Krakowska i Małopolska, Niziny: Wielkopolska i Mazowiecka (południowe rejony). Na tym terytorium temperatura wynosiła od 19 do 19,5°C. Na przeważającym obszarze Polski temperatura powietrza wynosiła od 18 do 19°C. W Polsce północno-wschodniej było najchłodniej, w tym rejonie kraju, średnia temperatura powietrza wynosiła od 17 do 17,5°C. W stosunku do średniej wieloletniej, temperatura powietrza była wyższa w południowo-wschodniej Polsce o 1,5-2°C, na przeważającym terytorium kraju była wyższa o 1-1,5°C z wyjątkiem północnych regionów, gdzie była wyższa o 0,5-1°C.

W pierwszej dekadzie września temperatura powietrza na terenie kraju była bardzo zróżnicowana, bardzo ciepło było na zachodzie kraju od 15 do 16,5°C, a na wschodzie Polski było dużo chłodniej, od 11,5 do 14°C. Natomiast w drugiej dekadzie tego miesiąca temperatura powietrza bardzo mało różniła się na terenie całego kraju, wynosiła od 12 do 13°C. Jedynie na północnych krańcach było cieplej, z temperaturą wynoszącą od 13 do 14°C, a w południowych rejonach Polski było chłodniej i na tym terytorium temperatura powietrza wynosiła od 11 do 12°C.

Względem poprzedniego okresu sześciodekadowego odnotowano zmniejszenie wartości ewapotranspiracji potencjalnej. Średnia ewapotranspiracja dla kraju wynosiła 193 mm i była niższa o 29 mm względem poprzedniego okresu sześciodekadowego. To już czwarty z kolei okres sześciodekadowy o coraz mniejszych wartościach ewapotranspiracji. Najwyższa ewapotranspiracja (podobnie jak w ubiegłych okresach sześciodekadowych) wystąpiła na obszarze Wyżyny Małopolskiej, na Nizinach Śląskiej i Wielkopolskiej oraz na Pojezierzu Lubuskim, na tym terytorium wynosiła od 210 do 220 mm. Natomiast najniższą ewapotranspirację, od 150 do 190 mm, odnotowano w północnych rejonach kraju.

W sierpniu najniższe opady od kilku do 20 mm wystąpiły w południowo-wschodniej Polsce. Miesiąc ten w tym regionie należy określić jako skrajnie suchy. Niskie wartości opadu odnotowano również w północno-zachodnich rejonach kraju, gdzie wynosiły od 30 do 40 mm. Na przeważającym terytorium Polski opady tegorocznego sierpnia można sklasyfikować jako normalne, wynosiły one od 50 do 70 mm. Sierpień był wilgotny w północnych rejonach kraju (na Pobrzeżu Koszalińskim), gdzie odnotowano najwyższe opady tego miesiąca, wynoszące od 90 do 100 mm.

W pierwszej dekadzie września rozkład opadów atmosferycznych był bardzo podobny jak w sierpniu. Najniższe opady od kilku do 20 mm odnotowano w południowo-wschodnich oraz w północno-zachodnich rejonach kraju. Natomiast najwyższe opady wynoszące od 40 do 45 mm odnotowano (podobnie jak w sierpniu) w północnych obszarach Polski, na Pobrzeżu Koszalińskim. W drugiej dekadzie września rejonem o najniższych opadach była północno-zachodnia Polska, na tym terytorium opady wynosiły od kilku do 30 mm. Natomiast obszarem o największych opadach w drugiej dekadzie września była Polska północno-wschodnia, gdzie odnotowano stosunkowo wysokie opady wynoszące od 70 do 150 mm.

W trzech poprzednich okresach sześciodekadowych obszarem o największym deficycie wody były: Mazowsze, Lubelszczyzna, Podkarpacie oraz wschodnie rejony Wyżyny Małopolskiej. Sytuacja na Mazowszu w obecnie rozpatrywanym sześciodekadowym okresie uległa największej zmianie, na tych terenach deficyt wody znacznie zmalał. Natomiast na pozostałych w/w terenach nadal występuje największy niedobór opadów.

Rozpatrywany okres należy uznać za bardziej korzystny dla roślin uprawnych pod względem wilgotnościowym, niż trzy poprzednie okresy sześciodekadowe. Ostatnio występujące opady spowodowały, że deficyt wody u roślin został znacznie ograniczony i nie wywołuje już tak negatywnych skutków w przebiegu wegetacji oraz strat w plonach, tak jak miało to miejsce w poprzednio rozpatrywanych okresach sześciodekadowych.