SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, rzepaku i rzepiku, buraków cukrowych, krzewów i drzew owocowych oraz truskawek.

W drugim okresie raportowania tj. od 11 kwietnia do 10 czerwca 2013 roku, IUNG-PIB nie stwierdza zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne lub zbliżone do zera, jednakże wartości te są dla w/w upraw znacznie wyższe od wartości krytycznych.

Najniższe wartości KBW występowały na Pobrzeżach Koszalińskim i Gdańskim, na Pojezierzach Wschodniopomorskim i Iławskim, w Dolinie Dolnej Wisły oraz na Nizinie Staropruskiej osiągając od -60 do -89 mm.

Natomiast najwyższe wartości KBW (dodatnie) odnotowano na Wzniesieniach Południowomazowieckich, od 100 do 120 mm.

Wartości KBW względem sytuacji sprzed 10 dni wzrosły na terenie kraju średnio o 13 mm, co oznacza, że obecny nadmiar wody dla roślin jest jeszcze większy. Najwyższy wzrost wartości KBW o około 80 mm wystąpił w okolicach Krakowa.

W tym roku na znacznym terytorium Polski północno-wschodniej i wschodniej pokrywa śnieżna zalegała do połowy kwietnia. Pokrywa ta na tym obszarze była też stosunkowo gruba wynosiła od 20 do 50 cm. Natomiast na pozostałym obszarze kraju również notowano rekordową grubą lub bardzo grubą pokrywę śniegu (jak na tę porę roku), wynosiła ona w wielu miejscowościach Polski od 10 do 20 cm.

Kwiecień w tym roku pod względem termicznym był zróżnicowany. Najwyższa temperatura powietrza wystąpiła w Polsce południowej, osiągając ponad 9°C (w Kotlinie Sandomierskiej oraz na Wyżynie Śląskiej), na pozostałym obszarze kraju temperatura wynosiła od 6 do 9°C. Na północy kraju (we wschodniej części), temperatura była niższa i wynosiła 4-6°C. Na przeważającym obszarze Polski temperatura powietrza była zbliżona do średniej wieloletniej (z trzydziestolecia 1971-2000), o 1-1,5°C była wyższa w południowo-wschodniej części kraju, natomiast na terytorium Polski północno-wschodniej była niższa o 1-1,5°C.

Tegoroczny maj pod względem termicznym również był zróżnicowany. Najwyższa temperatura powietrza wystąpiła we wschodniej Polsce, osiągając ponad 16°C, im dalej na zachód tym było chłodniej. Na zachodnich krańcach kraju, temperatura powietrza wynosiła 12-13°C. Na przeważającym obszarze kraju temperatura powietrza w maju była wyższa od średniej wieloletniej o 1-2°C. Podobną sytuację odnotowano w pierwszej dekadzie czerwca, na wschodzie kraju temperatura powietrza osiągała 17-17,5°C, natomiast na zachodzie 13-14°C.

W kwietniu stwierdzono na obszarze Polski duże zróżnicowanie pod względem opadów atmosferycznych. Bardzo niskie opady, poniżej 20 mm wystąpiły na Pojezierzu Wielkopolskim i na Wyżynie Małopolskiej, stanowiły one poniżej 50% normy wieloletniej. Niskie opady wynoszące 20-30 mm wystąpiły w zachodniej części kraju oraz na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, co stanowiło w tych rejonach 50-90% normy. Natomiast na wschodzie kraju opady były wysokie, wynosiły 50-60 mm (ok. 130-150% normy wieloletniej).

W maju najniższe opady atmosferyczne wystąpiły w północno-wschodnim terytorium kraju (50-60 mm). Nieco większe opady wystąpiły w szerokim pasie Polski środkowej na zachód od Wisły (60-100 mm). Najwyższe opady odnotowano na Nizinach Mazowieckiej i Śląskiej oraz na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej (od 120 do 180 mm).

Opady atmosferyczne w pierwszej dekadzie czerwca były bardzo zróżnicowane, od niewielkich kilku milimetrowych na północy kraju (Pobrzeża i Pojezierza Południowobałtyckie) po 100 mm na Wyżynach Śląsko-Krakowskiej i Małopolskiej a nawet po 180 mm w Sudetach.

Bardzo obfite opady deszczu jakie wystąpiły w całym kraju a zwłaszcza w południowo-zachodniej części Polski oraz występująca w tym czasie stosunkowo wysoka temperatura, mogą spowodować znaczne porażenie upraw zbożowych i rzepaku. Istnieje coraz większe ryzyko pojawienia się rozwoju wielu chorób grzybowych u zbóż jak: septorioza liści i plew, brunatna plamistość liści, rdza brunatna, a w przypadku rzepaku zgnilizny twardzikowej.

W wielu rejonach Polski, po bardzo obfitych opadach atmosferycznych, powstało duże zagrożenie spowodowane znacznym nagromadzeniem się wody na polach. Stojąca woda powoduje, że uprawy polowe zaczynają gnić. Obecnie występuje w wielu rejonach Polski znaczny nadmiar wody dla roślin, który jest bardziej niebezpieczny w porównaniu z jej niedoborem.