SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: kukurydzy na ziarno i kiszonkę, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W jedenastym okresie raportowania tj. od 11 lipca do 10 września 2012 roku, stwierdzamy wystąpienie zagrożenie suszą rolniczą w jednej gminie Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą na przeważającym terytorium Polski są ujemne, ale są wyższe od wartości krytycznych.

Zagrożenie suszą występuje w jednej gminie Polski (gm. Kleszczów, pow. bełchatowski, woj. łódzkie). Susza występuje wśród roślin strączkowych uprawianych na glebach I kategorii (bardzo lekkich; grupa granulometryczna: piasek luźny, piasek luźny pylasty, piasek słabo gliniasty, piasek słabo gliniasty pylasty.

W okresie 11 VII – 10 IX 2012 r. wartości KBW, względem okresu sprzed 10 dni, uległy zmniejszeniu na terenie kraju średnio o 14 mm, oznacza to, że obserwowany deficyt wody jest większy niż w poprzednim okresie sześciodekadowym. Największe zmniejszenie wartości KBW, od 60 do nawet 100 mm wystąpiło w Kotlinach Jeleniogórskiej i Kłodzkiej a od 20 do 60 mm na zachodzie i północy kraju, jednakże na tych obszarach, 10 dni temu wartości te, były tylko nieznacznie ujemne lub nawet dodatnie, więc nie spowodowało to znacznego pogorszenia warunków wodnych dla roślin na tych terenach.

Natomiast na wschodzie kraju odnotowano wzrost wartości KBW, od 10 do 30 mm i na tych obszarach kraju zmniejszenie deficytu wody było bardzo korzystne.

Najniższe wartości KBW, od -120 do -129 mm, tak jak w poprzednim okresie raportowania, wystąpiły na Nizinie Południowowielkopolskiej oraz na Wzniesieniach Południowomazowieckich. Natomiast dodatnie wartości KBW (również jak w poprzednim okresie raportowania), od 10 do 70 mm, odnotowano tylko na Pobrzeżu Koszalińskim.

W lipcu Polska była bardzo zróżnicowana pod względem opadów atmosferycznych. Najniższe opady wystąpiły w południowo-wschodniej Polsce, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na Nizinie Śląskiej oraz Południowowielkopolskiej (od 40 do 75 mm), co stanowiło 60-100% normy wieloletniej (średnia z lat 1971-2000). Natomiast najwyższe opady odnotowano w południowo-zachodniej Polsce, na Warmii i Mazurach, na Wybrzeżu oraz w Bieszczadach (120-250 mm) i stanowiły one 160-240% normy.

W sierpniu stwierdzamy wystąpienie najwyższych opadów w południowo-zachodniej i północno-wschodniej części kraju (od 80 do 140 mm). Natomiast najniższe opady atmosferyczne odnotowano w Polsce środkowej, w pasie przebiegającym z północy na południe (w tym rejonie wynosiły one od 30 do 50 mm).

W pierwszej dekadzie września na terenie całego kraju wystąpiły bardzo małe opady deszczu, od 2 do 12 mm lub w ogóle ich nie odnotowano (Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie, zachodnia część Pojezierza Wielkopolskiego, Pobrzeże Szczecińskie oraz Bieszczady Zachodnie).

W całym sześciodekadowym okresie najniższe wartości opadu odnotowano począwszy od Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego poprzez Nizinę Środkowomazowiecką, Wzniesienia Południowomazowieckie, Nizinę Południowowielkopolską, Wyżynę Śląsko-Krakowską, aż po Wyżynę Małopolską (od 70 do 100 mm). Natomiast najwyższe opady odnotowano w południowo-zachodniej Polsce oraz na Pobrzeżu Koszalińskim (170-280 mm).

W lipcu odnotowano bardzo duże zróżnicowanie temperatury powietrza na obszarze Polski. Najniższą temperaturę odnotowano na północy kraju (17-18°C) a najwyższą w południowo-wschodniej Polsce (20,5-21,5°C). Temperatura powietrza tegorocznego lipca była wyższa od normy z lat 1971-2000. Największe odchylenie średniej miesięcznej temperatury (o ponad 3°C) odnotowano na Lubelszczyźnie i w Kotlinie Sandomierskiej, natomiast najniższe odchylenie (do 1°C) odnotowano w Polsce północno-zachodniej. Na pozostałym obszarze kraju temperatura powietrza lipca była wyższa od normalnej od 1 do 3°C.

W sierpniu najcieplej było na Nizinie i Wyżynie Śląskiej, Wyżynie Małopolskiej oraz w Kotlinie Sandomierskiej (od 19 do 19,5°C). Natomiast najzimniej było w północnych i północno-wschodnich rejonach Polski od 15 do 17°C.

W pierwszej dekadzie września odnotowano bardzo duże zróżnicowanie temperatury powietrza na obszarze Polski. Najniższą temperaturę odnotowano na północno-zachodnich krańcach kraju (13,5-14,5°C) a najwyższą w Małopolsce (16,5-17°C).

Najwyższe usłonecznienie w sierpniu odnotowano na obszarze Polski południowo-zachodniej, wynosiło ono 240-290 godz., najmniej słonecznym rejonem kraju tego miesiąca był obszar północny (175-210 godz.). Natomiast w pierwszej dekadzie września najwięcej godzin ze Słońcem było na północy kraju (średnio 6,5-7,5 godzin dziennie), a najmniej na południu Polski (średnio dziennie 4-5 godzin).

W całym okresie sześciodekadowym najwyższa ewapotranspiracja miała miejsce w Wielkopolsce, na południu Mazowsza oraz na Wyżynie Lubelskiej (205-220 mm), a najniższa na północy kraju (165-200 mm).

Wartości krytyczne KBW dla dziewiątego, dziesiątego oraz jedenastego okresu sześciodekadowego są takie same. Obecnie większość gatunków roślin strączkowych zakończyło już wegetację, dokonano lub dokonywane są zbiory tych roślin, więc występujące niedobory wody dla tej grupy roślin na obszarze gminy Kleszczów, pomimo przekroczenia wartości krytycznych, nie powinny spowodować strat w ich plonowaniu. Obszar z deficytem wody w tej gminie jest bardzo niewielki, więc jest to zatem potencjalne zagrożenie suszą.

Rozpatrywany okres należy uznać za korzystny dla roślin uprawnych pod względem wilgotnościowym, albowiem nie wystąpiły obszary z nadmiarem wody, natomiast niewielki deficyt nie wywołuje negatywnych skutków w przebiegu wegetacji oraz strat w plonach.