SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (3064 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W ósmym okresie raportowania tj. od 11 czerwca do 10 sierpnia 2012 roku, IUNG-PIB nie stwierdza wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą są ujemne na przeważającym terytorium Polski, jednakże wartości te są dla w/w upraw wyższe od wartości krytycznych.

W okresie 11 VI – 10 VIII 2012 r. wartości KBW względem okresu sprzed 10 dni, zmalały na terenie kraju średnio o 11 mm, co oznacza, że obecny deficyt wody dla roślin jest większy niż w poprzednim okresie sześciodekadowym. Największe zmniejszenie wartości KBW, od 20 do nawet 90 mm, wystąpiło w południowo-wschodnich rejonach Polski, natomiast w północno-zachodnich obszarach kraju odnotowano wzrost tych wartości od 10 do 60 mm. Jednakże należy zauważyć, że stosunkowo duże zmniejszenie wartości KBW wystąpiło na obszarach, na których 10 dni temu wartości te były tylko nieznacznie ujemne. Mimo to, pogorszenie warunków wodnych nie spowodowało przekroczenia tam wartości krytycznych.

Najniższe wartości KBW, od -120 do -159 mm, wystąpiły na Polesiu, Wyżynie Lubelskiej, Roztoczu oraz w Kotlinie Sandomierskiej. Natomiast dodatnie wartości KBW, od 10 do 60 mm odnotowano na Pobrzeżu Szczecińskim i Koszalińskim.

W czerwcu najniższe opady atmosferyczne wystąpiły na Nizinie Szczecińskiej, na południu Mazowsza, na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej oraz na Wyżynie Lubelskiej (od 60 do 90 mm). Najwyższe opady odnotowano na Pojezierzu Mazurskim i Południowopomorskim, na Podlasiu, w Karpatach, na Podkarpaciu i na Wzniesieniach Zielonogórskich (od 110 do160 mm). W Wielkopolsce i na Kujawach opady były wyższe od normalnych (średnia z lat 1971-2000) o 160-180% a na pozostałym terytorium kraju były one w normie.

W lipcu Polska była bardzo zróżnicowana pod względem opadów atmosferycznych. Najniższe opady wystąpiły w południowo-wschodniej Polsce, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na Nizinie Śląskiej oraz Południowowielkopolskiej (od 40 do 75 mm). Natomiast najwyższe opady w lipcu odnotowano w południowo-zachodniej Polsce, na Warmii i Mazurach, na Wybrzeżu oraz w Bieszczadach (120-250 mm).

W pierwszej dekadzie sierpnia pod względem opadów atmosferycznych Polska była bardzo zróżnicowana, od wysokich opadów (45-75 mm) w północno-wschodniej części po ich brak lub też występujących w niewielkiej ilości w południowo-wschodnich rejonach kraju.

W całym sześciodekadowym okresie najniższe wartości opadu odnotowano w południowo-wschodniej Polsce, na Wzniesieniach Południowomazowieckich, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, na Nizinie Śląskiej oraz Południowowielkopolskiej (od 65 do 165 mm). Natomiast najwyższe opady odnotowano w zachodniej Polsce, na Warmii i Mazurach oraz na wschodnim Wybrzeżu (190-300 mm).

Pod względem termicznym w czerwcu obszar Polski był bardzo zróżnicowany, od zimnych terenów na północy kraju, gdzie temperatura wynosiła od 14 do 15^oC po ciepłe rejony na południu kraju, gdzie notowano od 18 do 18,5^oC. Na Podkarpaciu, w Małopolsce i na Śląsku średnia temperatura powietrza była wyższa od średniej wieloletniej (1971-2000) o ponad 2^oC. W pasie od Lubelszczyzny, poprzez południowe Mazowsze, Opolszczyznę po Dolny Śląsk, temperatura czerwca była wyższa od normalnej o 1-2^oC. Na pozostałym terytorium kraju temperatura czerwca była w normie.

W lipcu oraz w pierwszej dekadzie sierpnia odnotowano bardzo duże zróżnicowanie temperatury powietrza oraz usłonecznienia na obszarze Polski. Najniższą temperaturę odnotowano na północy kraju (17-18^oC) a najwyższą w południowo-wschodniej Polsce (20,5-21,5^oC). Bardzo podobny rozkład stwierdzono pod względem usłonecznienia, na północnym-zachodzie było średnio dziennie tylko 6-7 godzin ze słońcem, natomiast w południowo-wschodniej Polsce 10 godzin.

W całym okresie sześciodekadowym najwyższa ewapotranspiracja miała miejsce na południu Mazowsza oraz na Wyżynie Lubelskiej (245-270 mm), a najniższa na Pobrzeżu Szczecińskim oraz w szerokim pasie Polski północnej (175-220 mm).

W dalszym ciągu, podobnie jak w poprzednich okresach sześciodekadowych, na południu Mazowsza, na Wyżynie Śląsko-Krakowskiej, Wyżynie Lubelskiej opady atmosferyczne były najniższe a ewapotranspiracja najwyższa, co powodowało, że na tych terenach odnotowano największy deficyt wody dla roślin uprawnych. Jednakże obserwowany w tych rejonach ujemny bilans wodny nie powoduje zagrożenia suszą rolniczą, w wyniku której efektem byłyby straty w plonach większe niż 20%.

Kolejny okres dla rozpatrywanych roślin uprawnych należy uznać za korzystny pod względem wilgotnościowym, gdyż występujące obszary z nadmiarem oraz z niewielkim deficytem wody nie powodują zbyt negatywnych skutków w przebiegu wegetacji.