SMSR

IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i kiszonkę, rzepaku i rzepiku, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W czwartym okresie raportowania tj. od 21 kwietnia do 20 czerwca 2017 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.

Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne.

W obecnym okresie sześciodekadowym zagrożenie susza rolniczą występuje wśród upraw:

• zbóż jarych

Obecnie zagrożenie suszą w Polsce występuje dla zbóż jarych uprawianych na glebach I kategorii podatności na suszę,

na glebach bardzo lekkich, grupa granulometryczna:

piasek luźny,

piasek luźny pylasty,

piasek słabo gliniasty,

piasek słabo gliniasty pylasty,

Susza wśród zbóż jarych występuje w 2 gminach Polski, po jednej gminie w województwie: lubuskim (1,22% gmin województwa) i warmińsko-mazurskim (0,86% gmin województwa) tj. w 0,08% gmin kraju.

Średnia wartość KBW dla kraju wynosiła -93 mm, w całej Polsce odnotowano wartości KBW wyższe od -149 mm. Odnotowano kolejny już okres z obniżeniem wartości KBW, który jednakże nie spowodował przekroczenia wartości krytycznych dla monitorowanych upraw, co skutkuje że obecnie nie ma zagrożenia suszą rolniczą w Polsce.

Najniższe wartości KBW od -140 do -149 mm notowano w kilku rejonach Polski w: Obniżeniu Dolnołużyckim, Pradolinie Wrocławskiej, Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, Międzyrzeczu Łomżyńskim oraz we wschodniej części Równiny Mazurskiej.

Niskie wartości KBW wystąpiły na obszarze Niziny Sasko–Łużyckiej, Wysoczyźnie Leszczyńskiej i Kaliskiej, na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Podlaskiej, Pobrzeżu Gdańskim, Polesiu Lubelskim oraz na Roztoczu od -120 do -139 mm. Stosunkowo duże niedobory wody od -100 do -119 mm odnotowano na znacznych terenach wschodniej Polski.

Natomiast stwierdzamy również na terenie kraju obszary z małymi niedoborami wody, zwłaszcza na Pojezierzu Pomorskim, na Wyżynach Polskich oraz na Pogórzu Karpackim, wynoszą one od -50 do -70 mm.

Maj w tym roku był ciepły, temperatura powietrza wahała się od 10 do 15ºC. Najcieplej było na Nizinie Śląskiej i Środkowomazowieckiej oraz w Kotlinie Sandomierskiej (14-15ºC) i w tych rejonach temperatura była wyższa od normy wieloletniej od 0,5 do 1ºC. Najzimniej było na północy kraju od 11 do 13ºC. Na znacznych obszarach pozostałego terytorium Polski temperatura powietrza wynosiła od 13 do 14ºC i w tych rejonach była zbliżona do normy.

Pierwszą i drugą dekadę czerwca charakteryzowało duże zróżnicowanie pod względem termicznym, rozkład temperatury powietrza w obu dekadach był podobny. Najzimniej było na dużym terytorium północno-wschodniej Polski od poniżej 14 do 15ºC w pierwszej dekadzie oraz o 1ºC cieplej w drugiej dekadzie tego miesiąca. Natomiast w południowo zachodniej i wschodniej oraz w zachodniej części kraju w obu dekadach było najcieplej od 16 do ponad 18ºC. Na pozostałym obszarze Polski temperatura powietrza wynosiła od 15 do 16ºC.

W maju opady atmosferyczne również były bardzo zróżnicowane. Opady od poniżej 20 do 30 mm wystąpiły na Nizinie Śląskiej oraz w północnych i północno-wschodnich rejonach kraju, stanowiły na tych obszarach od 30 do 70% normy wieloletniej. Na znacznej powierzchni kraju notowano opady od 30 do 50 mm tj. od 70 do 90% normy. Natomiast bardzo wysokie od 60 do 110 mm zanotowano na Nizinie Szczecińskiej i Podlaskiej oraz na Pogórzu Karpackim stanowiące na tych terenach od 100 do 170% normy wieloletniej. Szczególnie wysokie opady odnotowano na Podhalu i w Tatrach od 110 do ponad 130 mm, na tych obszarach stanowiły one od 100 do 110% normy wieloletniej.

Pierwsza dekada czerwca pod względem opadów atmosferycznych była bardzo zróżnicowana. Na wschodnich terenach kraju nadal opady były bardzo małe od poniżej 5 do 10 mm. Zdecydowanie większe opady odnotowano w zachodniej i w środkowej Polsce od 10 do 50 a miejscami nawet do ponad 60 mm. Natomiast w drugiej dekadzie na wschodnich terenach Polski a także na północy kraju wystąpiły stosunkowo duże odpady od 10 do ponad 60 mm. Na pozostałym obszarze opady były mniejsze od 5 do 20 mm.

W ostatnich dekadach obserwowany jest stały spadek zasobów wodnych dla roślin uprawnych. Deficyt wody w niektórych rejonach Polski jest coraz większy, jednakże występujące obecnie niedobory wody nie powodują jeszcze znacznego obniżenia plonów na dużym terytorium kraju.

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. nadzw.

Dr hab. Rafał Pudełko

Dr Katarzyna Żyłowska

Mgr Piotr Koza

Mgr Elżbieta Wróblewska