SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: rzepaku i rzepiku oraz buraka cukrowego.

W dwunastym okresie raportowania tj. od 21 lipca do 20 września 2016 roku, stwierdzamy zagrożenie wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne.

W obecnym okresie sześciodekadowym zagrożenie susza rolniczą występuje wśród uprawy:

• Rzepaku i rzepiku

W rozpatrywanym okresie sześciodekadowym od 21 lipca do 20 września 2016 r. wartości KBW na terenie Polski względem poprzedniego okresu raportowania uległy zmniejszeniu. Średnio dla kraju wartości KBW w stosunku do poprzedniego okresu były niższe o 46 mm.

W kolejnym okresie raportowania najniższe wartości KBW odnotowano na styku trzech regionów: Pojezierza Kujawskiego, Wysoczyzny Tureckiej oraz zachodniej części Równiny Kutnowskiej. Najniższe wartości KBW w tych rejonach wynoszą od -160 do -179 mm. Wartości od -140 do -159 mm odnotowano w południowo-wschodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Wysoczyźnie Kaliskiej, w zachodniej części Niziny Mazowieckiej oraz na Pojezierzu Dobrzyńskim. Wartości od -120 do -139 mm odnotowano w południowo-wschodniej części Wyżyny Lubelskiej, na Nizinie Śląskiej, w środkowej części Niziny Mazowieckiej oraz we wschodniej części Pojezierza Wielkopolskiego i w zachodniej części Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej. Na pozostałym obszarze kraju wartości KBW są wyższe od -120 mm.

Obecnie zagrożenie suszą w Polsce występuje dla rzepaku i rzepiku uprawianego na glebach II kategorii podatności na suszę.

II kategorię (gleby lekkie), grupę granulometryczną stanowią:

piasek gliniasty lekki,

piasek gliniasty lekki pylasty,

piasek gliniasty mocny,

piasek gliniasty mocny pylasty.

Susza dla rzepaku i rzepiku występuje w 4 województwach w kraju, w 31 gminach(w 1,25% gmin Polski) na 0,36% gruntów ornych.

Szczegółowe dane dotyczące liczby gmin oraz % gmin i powierzchni gruntów ornych dla województw, w których susza występuje w uprawach rzepaku i rzepiku zawiera tabela 1.

Tabela 1.

Lp.	Województwo	Liczba gmin ogółem	Liczba gmin zagrożonych	Udział gmin zagrożonych [%]	Udział powierzchni zagrożonej [%]
1	wielkopolskie	226	16	7,08	1,78
2	kujawsko-pomorskie	144	12	8,33	2,33
3	łódzkie	177	2	1,13	0,06
4	mazowieckie	314	1	0,32	0,02

W sierpniu temperatura powietrza na przeważającym obszarze Polski była wyższa od średniej wieloletniej o ok. 1°C, wynosiła od 17°C do 19°C. Niższe wartości od 15°C do 17°C odnotowano na Pojezierzu Pomorskim, Wysoczyźnie Białostockiej w okolicach Suwałk oraz w Górach Świętokrzyskich i na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Najniższe wartości poniżej 15°C odnotowano w Sudetach oraz w Karpatach.

W pierwszej dekadzie września najniższą temperaturę poniżej 16,5°C zanotowano w Tatrach, Bieszczadach oraz we wschodniej części Pojezierza Mazurskiego i północnej części Wysoczyzny Białostockiej. Najwyższą temperaturę zanotowano na Nizinie Śląskiej oraz w zachodniej części Płaskowyżu Głubczyckiego. Temperaturę od 16,5°C do 18,0°C zanotowano w Sudetach i Beskidach oraz na Pojezierzach Pomorskim i Mazurskim. Temperaturę od 18°C do 19,5°C zanotowano na pozostałym obszarze kraju.

W drugiej dekadzie września najniższą temperaturę poniżej 15°C zanotowano na Pojezierzu Mazurskim, Nizinie Północnopodlaskiej, we wschodniej części Niziny Mazowieckiej oraz w Sudetach, Tatrach i Bieszczadach. Najwyższą temperaturę zanotowano na Nizinie Śląskiej, Południowowielkopolskiej w środkowej i zachodniej części Pojezierza Wielkopolskiego, w zachodniej części Wału Trzebnickiego oraz na Pojezierzu Myśliborskim. Temperaturę od 15°C do 18°C zanotowano na pozostałym obszarze kraju.

W sierpniu na przeważającym obszarze Polski opady wynosiły poniżej 60 mm. Opady od 60 mm do 120 mm notowano na Pojezierzu Mazurskim oraz na południu kraju. Natomiast na Pojezierzu Pomorskim notowano opady od 60 mm do 160 mm. Opady najniższe względem wielolecia notowano na Nizinie Śląskiej i Wielkopolskiej (60% normy wieloletniej). Najwyższe opady powyżej 160% normy wieloletniej odnotowano na Pobrzeżu Koszalińskim.

W pierwszej dekadzie września najniższe opady poniżej 5 mm wystąpiły na południu Pojezierza Mazurskiego, w północnej części Niziny Mazowieckiej, we wschodniej i środkowej części Pojezierza Wielkopolskiego oraz w zachodniej części Płaskowyżu Głubczyckiego i we wschodniej części Wału Trzebnickiego. Najwyższe opady powyżej 60 mm zanotowano w Tatrach Zachodnich. Na pozostałym obszarze kraju zanotowano opady od 5 do 60 mm

W drugiej dekadzie września w pasie Pojezierzy: Pomorskiego, Wielkopolskiego, Mazurskiego, Nizinie Mazowieckiej oraz na Wyżynie Lubelskiej zanotowano opady poniżej 5 mm. Najwyższe opady były notowane lokalnie na Podkarpaciu oraz w Sudetach (powyżej 40 mm). Opady od 10 do 40 mm zanotowano na Wyżynach Śląskiej i Małopolskiej na Nizinie i Śląskiej oraz w Kotlinie Sandomierskiej.

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. nadzw.

Dr hab. Rafał Pudełko

Dr Katarzyna Żyłowska

Mgr Piotr Koza

Mgr Elżbieta Wróblewska

Mgr Tomasz Jóźwicki