SMSR

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia suszą rolniczą dla następujących upraw: zbóż ozimych i jarych, kukurydzy na ziarno i na kiszonkę, ziemniaka, buraka cukrowego, chmielu, tytoniu, warzyw gruntowych, krzewów i drzew owocowych, truskawek oraz roślin strączkowych.

W ósmym okresie raportowania tj. od 11 czerwca do 10 sierpnia 2016 roku, nie stwierdzamy zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej na obszarze Polski. Wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW), na podstawie których dokonywana jest ocena stanu zagrożenia suszą, są na większości obszarów Polski ujemne, jednakże wartości te są dla w/w upraw wyższe od wartości krytycznych.

W kolejnym okresie raportowania najniższe wartości KBW odnotowano w południowo-wschodniej części Wyżyny Lubelskiej (Roztocze), południowo-wschodniej części Niziny Mazowieckiej, w południowo-wschodniej części Wyżyny Małopolskiej. Obecnie najniższe wartości KBW w tych rejonach wynoszą od -109 do -139 mm.

W rozpatrywanym okresie sześciodekadowym od 11 czerwca do 10 sierpnia 2016 r. wartości KBW na terenie Polski względem poprzedniego okresu raportowania uległy zwiększeniu. Średnio dla kraju wartości KBW w stosunku do poprzedniego okresu były wyższe o 32 mm.

Pod względem termicznym czerwiec był miesiącem bardzo ciepłym. Na przeważającym obszarze kraju temperatura była znacznie wyższa od normy wieloletniej o 2-3°C. Najcieplej było na południu kraju, gdzie średnia miesięczna temperatura powietrza wynosiła powyżej 19°C. Na przeważającym terytorium kraju wynosiła od 18 do 19°C. Najniższą temperaturę (17-18°C) notowano na północy Polski na Pojezierzu Pomorskim i Mazurskim.

W pierwszej dekadzie lipca zanotowano niewielkie wahania temperatury powietrza. Na północy kraju było od 16 do 17,5°C. Nieznacznie cieplej od 17 do 18,5°C było w środkowej i południowej części kraju. Dwie kolejne dekady lipca były bardziej zróżnicowane. Najcieplej (19°C) było na Nizinie Śląskiej oraz na Roztoczu i na Przedgórzu Karpackim. W środkowej części kraju temperatura wynosiła od 18 do 19°C. Niższą temperaturę odnotowano na Wyżynie Małopolskiej 17,5-18,5°C. Najchłodniej było na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (17-17,5°C). W trzeciej dekadzie lipca zdecydowanie najchłodniej było na Pojezierzu Pomorskim, miejscami poniżej 18,5°C. Cieplej od 19,5 do 20,5°C było na północnym wschodzie kraju (Pojezierze Mazurskie) oraz na Wyżynie Śląskiej. Na terenie Wyżyny Lubelskiej i Małopolskiej oraz Pojezierzu Wielkopolskim i Nizinie Mazowieckiej temperatura wynosiła od 20 do 21°C. Najcieplej było na Przedgórzu Sudeckim oraz na terenach położonych w południowej części Niziny Mazowieckiej, gdzie zanotowano temperaturę powyżej 21,5°C.

Temperatura w pierwszej dekadzie sierpnia nie odbiegała znacznie od jej rozkładu w lipcu. Najniższą temperaturę poniżej 16,5°C odnotowano na Pojezierzu Pomorskim i w południowo-zachodnich Sudetach oraz w Tatrach. Cieplej było na Pojezierzu Mazurskim oraz na Wyżynie Małopolskiej (17,5°C-18°C). Najwyższą temperaturę powyżej 19,5°C notowano w południowo-wschodniej części Wyżyny Lubelskiej i na Równinie Opolskiej. Na pozostałym obszarze kraju temperatura powietrza wynosiła od 18,5°C do 19,5°C.

Opady atmosferyczne tegorocznego czerwca były bardzo zróżnicowane. Najwyższe od 100 do 120 mm, a miejscami nawet powyżej 120 mm odnotowano w Kotlinie Gorzowskiej, Pojezierzu Drawskim i w północnej części Pojezierza Mazurskiego. Stosunkowo wysokie opady wynoszące od 60 do 100 mm występowały w zachodniej części Polski, we wschodniej części Wyżyny Lubelskiej wraz z Roztoczem oraz w Beskidzie Śląskim. Na pozostałym obszarze kraju wynosiły od 40 do 60 mm. Najniższe opady poniżej 40 mm zanotowano na Wyżynie Kieleckiej i w południowej części Niziny Mazowieckiej. Duża zmienność wielkości opadów tego miesiąca wynikała z ich burzowego charakteru.

Pierwsza dekada lipca przyniosła największe opady na północy Polski wynoszące od 40 do 100 mm. Mniejsze od 10 do 40 mm zanotowano na północnym wschodzie kraju. Na przeważającym obszarze Polski opady wynosiły od 10 do 40 mm.

Druga dekada miesiąca przyniosła dużo większe zróżnicowanie w rozkładzie opadów atmosferycznych na terenie Polski. Najwyższe wartości od 100 do 120 mm odnotowano od Karkonoszy poprzez Pojezierze Gnieźnieńskie, Pojezierze Krajeńskie i Bytowskie, aż po Pojezierze Kaszubskie. Niższe od 60 do 100 mm zanotowano na Wyżynie Śląskiej i Krakowsko-Częstochowskiej. We wschodniej części Wyżyny Lubelskiej i na Roztoczu opady wynosiły od 40 do 80 mm. Na pozostałym obszarze Polski zanotowano opady wynoszące od 20 do 40 mm, natomiast najniższe (poniżej 20 mm) wystąpiły na Wyżynie Kieleckiej.

Trzecia dekada lipca przyniosła największe opady atmosferyczne na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej wynoszące powyżej 120 mm (140% normy wieloletniej). Niższe opady od 20 do 80 mm zanotowano na Wyżynie Śląskiej, Małopolskiej i Lubelskiej oraz w środkowej części Pojezierza Mazurskiego i we wschodniej części Pojezierza Pomorskiego. Najniższe opady poniżej 10 mm występowały na Roztoczu i Podkarpaciu.

W pierwszej dekadzie sierpnia notowano bardzo zróżnicowane opady lub ich niewielkie wystąpienie. Obszarem o bardzo małych opadach poniżej 10 mm była Nizina Śląska i południe Niziny Południowowielkopolskiej. Na przeważającym obszarze kraju opady wynosiły od 20 do 40 mm. Najwyższe wartości opadu od 40 do 80 mm, a miejscami powyżej 80 mm odnotowano na Pobrzeżu Koszalińskim, w Beskidach, Tatrach oraz w części Wyżyny Małopolskiej.

Warunki meteorologiczne w ostatnich tygodniach charakteryzujące się znacznymi opadami atmosferycznymi (burzami) powodują, że tegoroczne zbiory przebiegają z dużymi problemami. Duże opady wystąpiły pod koniec wegetacji zbóż, co skutkuje spadkiem jakości ziarna i ich porastaniem. Te niekorzystne zjawiska obserwuje się szczególnie u pszenżyta ozimego i żyta, rzadziej u owsa czy jęczmienia i pszenicy. Wysokie opady i duża wilgotność ziarna opóźniają także zbiory zbóż. Wiele pól jest podmokłych, co utrudnia bądź uniemożliwia wjazd sprzętu i prowadzenie zbiorów. Wysoka wilgotność powietrza stwarza ponadto duże zagrożenie upraw chorobami grzybowymi.

Opracowali:

Dr hab. Andrzej Doroszewski, prof. nadzw.

Dr hab. Rafał Pudełko

Dr Katarzyna Żyłowska

Mgr Piotr Koza

Mgr Elżbieta Wróblewska